جشن نوروز یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است که در تقویم جهانی به عنوان آغاز سال نو شناخته میشود. این جشن با آیینها و سنتهای خاص خود در بسیاری از کشورهای منطقه برگزار میشود، اما در ایران، نوروز با ویژگیهای ویژهای همراه اس.
در منابع تاریخی پیش از دوره قاجار، بهطور دقیق به مدت زمان جشن نوروز اشاره نشده است. اما آنچه که در متون ادبی و فرهنگی ایران، بهویژه در شاهنامه فردوسی و دیگر منابع کهن، مشاهده میشود، اشاره به «روز سیزدهم فروردین» به عنوان روزی مهم و پایان جشنها دارد. در گذشته، ایرانیان باستان نوروز را در مدت زمان دوازده روز جشن میگرفتند. این دوازده روز به نشانه دوازده ماه سال شمسی بود. اما جشن نوروز با رسیدن به روز سیزدهم فروردین به نوعی پایان مییافت.
روز سیزدهم فروردین و روز طبیعت
بر اساس باورهای رایج، ایرانیان در روز سیزدهم فروردین که آخرین روز جشنهای نوروزی بود، به دل طبیعت میرفتند تا به نوعی به جشنهای نوروزی پایان دهند. این روز به عنوان «حسنختام» جشنهای نوروزی شناخته میشد و مردم در این روز به همراه خانواده و دوستان به طبیعت میرفتند تا روزی شاد و پرنشاط را سپری کنند.
این سنت در طول تاریخ، بهویژه پس از دوران قاجار، همچنان ادامه یافته است. امروزه، روز سیزدهم فروردین در تقویم رسمی ایران با عنوان «روز طبیعت» شناخته میشود و به عنوان یک تعطیل رسمی در نظر گرفته شده است. مردم ایران همچنان این روز را طبق سنتهای دیرینه خود در طبیعت سپری میکنند، به پارکها، جنگلها، یا کنار رودخانهها میروند و جشن میگیرند.
بنابراین، جشن نوروز در مجموع به مدت ۱۳ روز ادامه پیدا میکند که ۱۲ روز اول آن به جشنهای خانهنشینی و خانوادگی اختصاص دارد و روز سیزدهم فروردین به عنوان «روز طبیعت» نماد پایان جشنها و بازگشت به طبیعت است. این رسم نه تنها نمادی از پایان جشنها است، بلکه نشاندهنده پیوند عمیق ایرانیان با طبیعت و اهمیت آن در فرهنگ ایرانی است.
- نویسنده : سمانه اسلامی