به گزارش خبرنگار ملکان – سمانه اسلامی
همزمان با سرما و کاهش دمای هوا، وزارت بهداشت نسبت به افزایش موارد بیماری‌های تنفسی بویژه آنفلوآنزا در کشور هشدار داده و بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی خصوصا در افراد پرخطر تاکید دارد.
آنفلوانزا یکی از بیماری‌های ویروسی شایع در ایران است که هر‌ساله با آغاز فصل پاییز و زمستان تعداد زیادی از مردم را مبتلا می‌کند. این بیماری فصلی به دلیل علائم شدید و احتمال ایجاد عوارض جدی، به‌ویژه در افراد آسیب‌پذیر، همواره نگرانی‌هایی را در سطح جامعه و سیستم بهداشت و درمان ایجاد کرده است.
در سال‌های گذشته، آمارهای مربوط به ابتلا و تلفات ناشی از آنفلوانزا نشان‌دهنده تأثیر درخور توجه این بیماری بر سلامت عمومی بوده است. بر‌اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، در سال‌های معمول، آنفلوانزا بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از عفونت‌های ویروسی فصلی را شامل می‌شود و تعداد درخور توجهی از افراد به دلیل این بیماری به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این بیماری معمولا منجر به بستری‌شدن ده‌ها هزار نفر در بیمارستان‌ها می‌شود؛
به‌ویژه در فصل سرما که ویروس در محیط پایدارتر است. در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی)، آنفلوانزا در ایران یکی از شدیدترین اپیدمی‌های خود را تجربه کرد. در آن سال، شیوع بیماری زودتر از موعد معمول آغاز شد و طی فقط چند ماه، بیش از ۸۰ نفر جان خود را به دلیل عوارض ناشی از آن از دست دادند.
این آمار نشان داد گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان زیر پنج سال، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، بیش از سایرین در معرض خطر مرگ‌ومیر قرار دارند. در سال‌های بعد، همزمان با شیوع ویروس کرونا، رعایت نکات بهداشتی و استفاده گسترده از ماسک، باعث کاهش موارد ابتلا به آنفلوانزا شد. به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و بهداشتی اعمال‌شده برای مقابله با کرونا، بیماری‌های ویروسی دیگر، از جمله آنفلوانزا، کاهش شایان توجهی داشتند. با‌این‌حال، پس از کاهش محدودیت‌ها و بازگشت به شرایط عادی، مجددا شاهد افزایش موارد ابتلا به آنفلوانزا در سال‌های اخیر بوده‌ایم. در سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲ میلادی)، آنفلوانزا همچنان در صدر ویروس‌های تنفسی در‌حال گردش در کشور قرار داشت و سهم آن از بیماری‌های حاد تنفسی به حدود ۲۱ درصد رسید. اگرچه تعداد تلفات نسبت به اپیدمی سال ۱۳۹۸ کمتر گزارش شد، اما وزارت بهداشت هشدار داد این بیماری همچنان یک تهدید جدی به‌ویژه برای افراد آسیب‌پذیر است.
هشدار وزارت بهداشت؛ شیوع آنفلوانزا
رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار گفت: در هفته منتهی به ۳۰ آذر ماه بین ۲۱ تا ۲۳ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی شایع بین مردم، به دلیل آنفولانزا بوده است.
قباد مرادی رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت در رابطه با بررسی وضعیت آنفولانزا و رصد بیماری‌های تنفسی کشور از طریق وزارت بهداشت، گفت: وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی نظام‌های رصد و مراقبت برای بیماری‌های تنفسی در کشور دارد. این نظام‌ها از بیماران با علائم بیماری‌های تنفسی، از برخی از آنان برای شناسایی علت عفونت تنفسی آزمایش گرفته و مورد بررسی قرار می‌دهند.
مرادی ادامه داد: یافته‌های مربوط به نظام‌های رصد، وضعیت بیماری‌های تنفسی در کشور را اینگونه بیان می‌کند که در هفته منتهی به ۳۰ آذر ماه نشان می‌دهد بین ۲۱ تا ۲۳ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی شایع بین مردم، به دلیل آنفولانزا بوده که در اغلب موارد از نوع آنفولانزای A و آنفولانزای فصلی است.
رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار اذعان کرد: یافته‌ها طی دو ماه اخیر در رصد آنفولانزا نشان دهنده افزایش تدریجی ابتلاء و شیوع این بیماری است. البته این نسبت در بین افرادی که به علت عفونت‌های تنفسی بستری می‌شوند بیشتر است. همچنین میزان شیوع آنفولانزا نسبت به عفونت‌های تنفسی دیگر در جامعه بالای ۲۰ درصد می‌باشد؛ این موضوع نشان دهنده افزایش آنفولانزا در این فصل از سال بوده است.
وی افزود: در برخی از استان‌ها فراوانی آنفولانزا بین عفونت‌های تنفسی بیشتر است. یافته‌های رصد نشان می‌دهد که بعد از آنفولانزا، رینوویروس‌ها که عامل سرماخوردگی هستند دومین عامل مهم عفونت‌های تنفسی است؛ به طور کلی این وضعیت دمایی و محیطی مستعد فراوانی عفونت‌های تنفسی می‌باشد.
مرادی مطرح کرد: با توجه به شیوع بیشتر آنفولانزا، مهم‌ترین توصیه مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت رعایت آداب تنفسی شامل اجتناب از حضور در مکان‌های پر ازدحام به‌ویژه برای سالمندان و افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای، استفاده از ماسک، شست و شوی مرتب دست‌ها، همچنین افرادی که دارای علائم بیماری‌های تنفسی هستند، تا بهبودی کامل با نظر پزشک در منزل استراحت کنند و افزایش امکان تهویه در منزل و محل کار موجب کاهش انتقال بیماری می‌شود.
رئیس مرکز بیماری‌های واگیردار در پایان خاطرنشان کرد: زمان مناسب واکسیناسیون از شهریور تا حداکثر انتهای آذرماه است، اما توصیه می‌شود افراد سالمند که بیماری زمینه‌ای دارند اگر تاکنون واکسن آنفولانزا تزریق نکرده‌اند؛ چنانچه به واکسن دسترسی دارند تزریق واکسن را انجام دهند.
آخرین وضعیت شیوع آنفلوانزا در کشور دی ۱۴۰۳
دبیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره وضعیت عفونت‌های تنفسی گفت: سه ویروس آنفلوانزا، رینوویروس و کووید عامل اصلی بسیاری از مراجعه به مراکز درمانی هستند.
حمید عمادی کوچک اظهار کرد: در دوران همه‌گیری کرونا به دلیل رعایت‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک، قرنطینه و کاهش تماس‌های اجتماعی، بسیاری از ویروس‌های تنفسی فرصت انتشار نداشتند.
وی افزود: در سال‌های ابتدایی شیوع کرونا، ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی وجود نداشتند، اما از پاییز ۱۴۰۱ با بازگشایی مدارس و افزایش تعاملات اجتماعی، موج گسترده‌ای از این ویروس‌ها ظاهر شد.
عمادی توضیح داد: کودکان به دلیل محدودیت در ابتلاء طی دو سال گذشته، به‌طور ناگهانی با حجم زیادی از عفونت‌های تنفسی مواجه شدند.
وی تصریح کرد: به طور طبیعی کودکان، سالانه شش تا ۱۲ بار به عفونت‌های تنفسی مبتلا می‌شوند، اما در دوران کرونا این روند متوقف شد و در سال‌های اخیر، بسیاری از این عفونت‌ها به یکباره ظاهر شده‌اند.
عمادی گفت: سال گذشته شاهد شیوع بی‌وقفه برخی بیماری‌ها مانند آبله مرغان بودیم که در فصول خاصی ظاهر می‌شود، سال گذشته و سال جاری آبله‌مرغان به‌طور غیرمعمول در تمام فصول سال حتی در تابستان مشاهده شد، این نشان‌دهنده تغییرات در الگوی شیوع ویروس‌ها است.
عمادی درباره شیوع آنفلوانزا اضافه کرد: از اوایل آذر، موارد ابتلاء به آنفلوانزا افزایش یافت، ویروس‌های شایع شامل گونه‌های H۱N۱، H۳N۲ و آنفلوآنزای B هستند، این بیماری در ماه‌های آذر، دی و بهمن به اوج می‌رسد و هر پیک آن حدود هشت هفته طول می‌کشد.
دبیر گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: اپیدمی آنفلوانزا همچنان رو به افزایش است و ممکن است تا اواخر دی ادامه پیدا کند.
عمادی ادامه داد: آنفلوانزا به‌طور ناگهانی شروع می‌شود و مبتلایان زمان دقیق شروع علائم را به‌خاطر دارند، بیماران می‌گویند حالشان خوب بوده و ناگهان دچار تب و علائم شده‌اند، این ویژگی بالینی از نشانه‌های بارز آنفلوانزا است.
وی با تأکید بر لزوم مراقبت بیشتر در این دوره، از عموم مردم خواست تا رعایت بهداشت، استفاده از ماسک در محیط‌های شلوغ و در صورت امکان تزریق واکسن آنفلوانزا را جدی بگیرند.
این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به ویژگی‌های بیماری آنفلوانزا و اهمیت پیشگیری از آن گفت: آنفلوانزا به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود و با علائمی مانند خستگی شدید، کوفتگی، درد مفاصل، بدن‌درد شدید، آبریزش بینی، گلودرد، عطسه و گاهی تهوع، استفراغ یا اسهال همراه است.
وی خاطرنشان کرد: سرفه در مراحل بعدی بیماری شروع می‌شود و شدت علائم ممکن است بسته به وضعیت سیستم ایمنی فرد متفاوت باشد.
عمادی تأکید کرد: تزریق واکسن آنفلوانزا نقش مهمی در پیشگیری از ابتلاء یا کاهش شدت بیماری دارد.
وی افزود: افرادی که واکسن زده‌اند، حتی در صورت ابتلاء به آنفلوانزا، بیماری خفیف‌تری را تجربه می‌کنند، اما اکنون که در اوج اپیدمی هستیم، برای تزریق واکسن کمی دیر شده است.
عمادی بر اهمیت رعایت بهداشت تنفسی برای پیشگیری از ابتلاء به آنفلوانزا تأکید کرد و گفت: تجربه دوران کرونا به ما آموخت که استفاده از ماسک، شستن دست‌ها و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند به کاهش انتقال بیماری کمک کند. این اقدامات به‌ویژه برای افراد دارای بیماری‌های مزمن، ضعف سیستم ایمنی و زنان باردار حیاتی است.
وی عنوان کرد: افراد با ضعف سیستم ایمنی، بیماری‌های زمینه‌ای یا خانم‌های باردار در معرض خطر بیشتری قرار دارند و در صورت ابتلاء به آنفلوانزا، ممکن است بیماری شدیدتری را تجربه کنند.
عمادی خواستار توجه جدی‌تر مردم به رعایت اصول بهداشتی شد و گفت: اکنون مهم‌ترین اقدام، پیشگیری از طریق رعایت بهداشت تنفسی و محافظت از گروه‌های پرخطر است.
افزایش قابل توجه عفونت‌های تنفسی در مازندران
مدیر گروه آموزشی عفونی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با هشدار شیوع بیماری آنفلوآنزا در مازندران گفت: استفاده داروهای کورتونی و تزریق سرم هیچ تاثیری در درمان آنفلوآنزا ندارد و باید مراقب شیوع آنفولانزا بود.
رویا قاسمیان مدیر گروه آموزشی عفونی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در جمع خبرنگاران به افزایش روند قابل توجه عفونت‌های تنفسی به ویژه عفونت ویروسی در استان اشاره کرد و اظهار داشت: از سال‌های گذشته با اپیدمی کرونا مواجه بودیم و لزوم توجه به مراقبت‌های بهداشتی اهمیت دارد.
وی افزود: شیوع آنفلوآنزا امسال به‌طور قابل توجهی بیشتر از سال‌های گذشته بوده است و بیشتر نمونه‌های مثبت مربوط به بیماری آنفلوآنزا گزارش شد.
مدیر گروه آموزشی عفونی دانشگاه علوم پزشکی مازندران آنفلوآنزا را سبب بروز عفونت‌های ریوی شدید دانست و تاکید کرد: این بیماری منجر به بستری شدن و در مواردی منجر به از دست رفتن بیمار می‌شود.
وی بر اهمیت بحث درمان تاکید کرد و گفت: باشیوع عفونت کرونا از داروهای دگزامتازون و گروه داروهای کورتون در درمان کرونا استفاده شد و این شبهه و درمان اشتباه هم بین پزشکان و بیماران باقی مانده است.
این استاد دانشگاه بسان کرد: در بسیاری از بیماران مصرف دگزامتازوان به‌ویژه در دوره ابتدای آنفلوآنزا می‌تواند خطرناک باشد.
قاسمیان افزود: آنفلوآنزا عفونت ویروسی است و در کشور داروی ضدویروس در دسترس داریم و اگر در ۴۸ ساعت اولیه بیماری استفاده شود می‌تواند پاسخ درمانی خوبی دریافت کنیم.
وی ادامه داد: استفاده از داروهای کورتون در درمان آنفلوآنزا تاثیری ندارد و صرف آنتی بیوتیک و مصرف سرم در درمان موثر نیست.
قاسمیان بیان کرد: موضوع مهم استراحت و مصرف مایعات گرم است.
مدیر گروه آموزشی عفونی دانشگاه علوم پزشکی مازندران همچنین تاکید کرد: استفاده از داروهای کورتون در درمان آنفلوآنزا ممنوع است و منجر به افزایش درگیری ریوی می‌شود.
