به گزارش خبرنگار ملکان – سمانه اسلامی ورکی
در دل هر محله، نانوایی‌ها نه فقط محل پخت نان، بلکه قلب تپنده آن محله‌اند. جایی که بوی خوش نان تازه، امید و زندگی را در رگ‌های شهر جاری می‌کند. اما این روزها، این قلب‌ها، آکنده از درد و رنج‌اند.
در کوچه پس کوچه‌های شهرمان، جایی که عطر نان تازه در هوا می‌پیچد و صدای چکش نانوا بر خمیر، نویدبخش روزی پر برکت است، این روزها سایه‌ای از نگرانی و دغدغه بر چهره نانوایان و مردمی که برای تهیه نان به نانوایی‌ها مراجعه می‌کنند، سنگینی می‌کند.
دیگر خبری از آن شور و نشاط گذشته نیست. نانوایان، خسته از گرانی و کمبود آرد، با دستان لرزان و دلی پر از غم، نان را از تنور بیرون می‌کشند و مردمان، نگران از سفره‌های خالی و جیب‌های تهی، به دنبال لقمه نانی برای سیر کردن شکم خود هستند. مشکلات نانوایی‌ها دیگر به کمبود آرد و گرانی آن خلاصه نمی‌شود. قطعی‌های مکرر برق، خرابی دستگاه‌های پخت، و کمبود نیروی کار، مزید بر علت شده و نانوایان را در تنگنا قرار داده است. در این میان، مردم نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند. افزایش قیمت نان، کاهش کیفیت آن، و طولانی شدن صف‌های نانوایی، زندگی را برای آنها سخت‌تر از همیشه کرده است.
به راستی، چه کسی پاسخگوی این مشکلات خواهد بود؟ آیا کسی هست که صدای نانوایان و مردم را بشنود و راه حلی برای این معضل بیابد؟
از پشت این تنورهای خاموش، از لابه‌لای کیسه‌های آردی که هر روز کمتر می‌شوند، و از میان صف‌های طویل و بی‌انتهایی که نان را به کالایی نایاب تبدیل کرده‌اند، قصه‌ای شکل می‌گیرد که حکایت از چالش‌های پیچیده در زنجیره تأمین نان دارد.
قصه‌ای که اگر به گوش مسئولان نرسد، ممکن است روزی نان را، که اساسی‌ترین نیاز هر خانواده است، از دسترس بسیاری از مردم دورتر کند.
این گزارش، روایت نانوایانی است که با عشق و زحمت، نان را بر سفره‌های ما می‌آورند، اما خود، در تأمین آن، با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند.
نان، داغِ دغدغه: روایت نانوایان از کوران مشکلات
رضایی، نانوایی در یکی از مناطق پرتردد شهر، با چهره‌ای خسته و دستی که هنوز آرد به آن چسبیده است، از مشکلات روزمره‌اش می‌گوید. او که ۱۵ سال است نان پخت می‌کند، حالا از شرایط سخت این روزها گلایه دارد: “قطعی‌های مکرر برق در ساعات اوج فروش نان، ما را زمین‌گیر کرده است. دستگاه‌های سامانه نانینو، که تنها راه ثبت فروش نان شده‌اند، با قطع برق از کار می‌افتند.
وقتی این سامانه قطع می‌شود، مردم عصبانی می‌شوند و ما مجبوریم با کارتخوان‌های دیگر کار کنیم، این هم وقت می‌برد و هم بی‌نظمی ایجاد می‌کند.” او ادامه می‌دهد: “قبلاً روزانه حدود ۱۳۰۰ قرص نان می‌پختیم، اما حالا به‌زحمت ۵۳۰ قرص نان می‌پزیم، نه این‌که تقاضا کم شده باشد، بلکه مشکلاتی مثل قطعی برق و افزایش هزینه‌ها، انگیزه کار را از ما گرفته است. مردم از صف‌های طولانی شکایت می‌کنند، اما ما هم در این شرایط کاری از دستمان برنمی‌آید. برق که قطع می‌شود، همه‌چیز قفل می‌شود، تنور خاموش می‌ماند و مشتری‌ها بی‌صبر و عصبانی صف را ترک می‌کنند.”
رضایی می‌افزاید: “ببینید، ما هم مثل مردم از گرانی و مشکلات ناراحتیم، هزینه‌ها بسیار بالا رفته است، از آرد و انرژی گرفته تا دستمزد کارگران، هیچ‌چیز مثل قبل نیست. قیمت نان ثابت مانده است، ولی خرج ما دو برابر شده است، دیگر نمی‌دانم باید به کدام مشکل رسیدگی کنم، تنور گرم است، اما دست ما سرد شده است، با این شرایط، کار کردن دیگر دلگرمی ندارد.” او به مشکل دیگری هم اشاره می‌کند که نانوایان را در فشار بیشتری قرار داده است: “قبلاً کارگر بیشتری داشتیم، اما حالا به‌خاطر هزینه‌ها نمی‌توانیم کسی را استخدام کنیم، همه‌چیز به دوش خودم افتاده است، اگر همین‌طور ادامه پیدا کند، نمی‌دانم چطور باید این شغل را ادامه بدهم.
مشکلات نانوایان، تنها به خود آنها محدود نمی‌شود، بلکه بر زندگی و سفره مردم نیز تأثیر می‌گذارد. افزایش قیمت نان، کاهش کیفیت آن و طولانی شدن صف‌ها، همگی از تبعات این مشکلات هستند. ضروری است که مسئولان به صدای نانوایان گوش دهند و برای رفع این مشکلات، راهکارهای اساسی و فوری ارائه کنند. نان، قوت غالب مردم است و نباید اجازه داد که این کالای اساسی، به دلیل مشکلات موجود، از دسترس آنها خارج شود.
چراغی، رئیس اتحادیه خبّازان مازندران، به بررسی ریشه‌های این مشکلات پرداخت و از نقش مهم آرد باکیفیت، سهمیه‌بندی‌ها و تأثیر مسافران تابستانی بر بحران نان سخن گفت. صحبت‌های او به عمق مشکلات صنعت نان‌پزی در این استان اشاره داشت و نشان داد که این معضل، تنها در تنورهای نانوایی خلاصه نمی‌شود.
چراغی راجع به تعداد نانوایی‌های استان گفت: «در مازندران ۴۶۳۱ واحد نانوایی فعال هستند که ۲۱۴۴ واحد در روستاها قرار دارند و بقیه در مناطق شهری مستقر هستند، این تعداد نانوایی مسئولیت سنگینی در تأمین نان مردم استان به‌عهده دارند، اما کیفیت نانی که به دست مردم می‌رسد، به‌طور مستقیم با کیفیت آرد در ارتباط است، نیمی از کیفیت نان به کیفیت آرد بازمی‌گردد و اگر آرد مناسبی در اختیار نانوایان قرار نگیرد نمی‌توان انتظار تولید نان باکیفیت داشت.»
وی تأکید کرد که نانوایان باید دسترسی به آرد باکیفیت داشته باشند و ادامه داد: «در برخی مناطق، نانوایان حق انتخاب آرد را دارند و این موضوع باعث بهبود کیفیت نان می‌شود، اما در مناطقی که کیفیت آرد پایین است، چنین انتخابی وجود ندارد و همین مسئله نارضایتی مردم را افزایش می‌دهد، اگر تولید آرد باکیفیت بهبود یابد، رضایتمندی عمومی نیز بیشتر خواهد شد.
رئیس اتحادیه خبازان مازندران همچنین از تأثیر حضور مسافران بر کاهش سهمیه نانوایان سخن گفت: «هرساله در فصل تابستان، با هجوم مسافران به استان، فشار زیادی به نانوایی‌ها وارد می‌شود. مسافران سهمیه آرد را کاهش می‌دهند و این موضوع مستقیماً باعث شلوغی صف‌های نانوایی می‌شود، در حالی که مردم محلی از این وضعیت ناراضی هستند، نانوایان هم تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند.»
چراغی در ادامه درباره طرح هوشمندسازی فروش نان گفت: «طرح هوشمندسازی نان با هدف کاهش تخلفات اجرا شد، اما برخی چالش‌ها همچنان پابرجاست، از قطعی‌های مکرر برق که سامانه‌های فروش را مختل می‌کند گرفته تا مشکلات زیرساختی دیگر، این طرح هنوز نتوانسته است انتظارات را به‌طور کامل برآورده کند، البته این اقدام گامی مهم در راستای شفاف‌سازی و جلوگیری از تخلفات است، اما برای موفقیت کامل آن، باید زیرساخت‌ها تقویت شوند.»
چراغی در پایان سخنان خود از مسئولان خواست تا با اصلاح سیستم‌های توزیع آرد و حمایت از نانوایان، شرایطی فراهم کنند که مردم بتوانند بدون دغدغه، نان باکیفیت دریافت کنند.
وی تأکید کرد: «نان جزو نیازهای اساسی مردم است و باید با برنامه‌ریزی دقیق، هم نانوایان و هم مصرف‌کنندگان را از این چرخه پرمشکل نجات داد.»
نظارت‌های گسترده تا چالش‌های هوشمندسازی سامانه نان
هادی‌نژاد، معاون نظارت اداره کل صنعت، معدن و تجارت مازندران، به موضوع نظارت بر آرد و نان پرداخت و با ارائه آماری از تخلفات و تلاش‌های انجام‌شده، به ضرورت نظارت دقیق بر این کالاهای اساسی تأکید کرد.
وی با اشاره به اقدامات کارگروه آرد و نان و سامانه‌های هوشمند، از چالش‌ها و دستاوردهای این حوزه سخن گفت. هادی‌نژاد با بیان اهمیت آرد و نان به عنوان کالاهای اساسی اظهار داشت: «آرد و گندم به عنوان اقلامی حیاتی تحت نظارت مستقیم کارگروه آرد و نان قرار دارند. این کارگروه که با محوریت استاندار و همکاری اداره غله، جهاد کشاورزی و اتاق اصناف فعالیت می‌کند، وظیفه نظارت دقیق و بهینه بر انحرافات مصرف آرد و نان را بر عهده دارد. هیچ تصمیمی در این حوزه بدون تأیید کارگروه اتخاذ نمی‌شود.
وی در ادامه به نحوه اجرای نظارت‌ها اشاره کرد و گفت: «گشت‌های مشترک و فعالیت‌های کارگروهی به‌طور مستمر در حال انجام هستند و هدف اصلی این نظارت‌ها، لمس خروجی اقدامات توسط مردم است. ما می‌خواهیم شرایطی فراهم کنیم که مردم به‌طور ملموس نتایج این نظارت‌ها را احساس کنند.
هادی‌نژاد با ارائه آماری از میزان نظارت‌ها و تخلفات ثبت‌شده گفت: «تاکنون بیش از ۱۰ هزار نظارت بر خبازی‌ها در استان انجام شده که طی این بازرسی‌ها، بیش از ۲ هزار مورد تخلف به ثبت رسیده است.
معاون نظارت اداره کل صمت همچنین از راه‌اندازی سامانه نانینو برای هوشمندسازی نظارت‌ها خبر داد و افزود: سامانه نانینو به‌گونه‌ای طراحی شده که اطلاعات دقیقی از نحوه و زمان پخت نان در هر نانوایی ارائه می‌دهد. این سامانه امکان ردیابی و بررسی عملکرد نانوایان را فراهم کرده و گامی در جهت شفاف‌سازی و بهبود نظارت‌ها بوده است. با این حال، سامانه نانینو نیز خالی از چالش نیست.
وی بر اهمیت هم‌افزایی میان دستگاه‌های نظارتی و کارگروه آرد و نان تأکید کرد و گفت: «ما تمام تلاش خود را برای بهبود کیفیت خدمات و نظارت‌ها به کار می‌گیریم و امیدواریم با همکاری و همراهی همه بخش‌ها، بتوانیم مشکلات موجود را کاهش دهیم و رضایت مردم را جلب کنیم.»
چالش‌ها و راهکارهای تأمین گندم و بهبود کیفیت نان در مازندران
مازندران، به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور، در تأمین گندم مورد نیاز خود با چالش‌های متعددی روبروست. از یک سو، محدودیت تولید داخلی و نیاز به واردات گندم از سایر استان‌ها و کشورهای خارجی، نگرانی‌هایی را در مورد کیفیت و سلامت گندم‌های مصرفی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، نوسانات قیمت گندم و تأثیر آن بر قیمت نان، معیشت مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این میان، عباسعلی وفائی نژاد، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی مازندران، با اشاره به اهمیت موضوع، به تشریح چالش‌ها و راهکارهای موجود برای بهبود وضعیت گندم و نان در استان پرداخته است
بهبود کیفیت نان؛ از مزرعه تا سفره
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی مازندران در ادامه صحبت‌های خود به تفاوت گندم‌های مورد استفاده برای پخت انواع نان اشاره کرد و گفت: برای پخت نان‌های مختلف مانند بربری و لواش، از انواع گندم‌های گوناگون استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و درصدهای خاصی از مواد مغذی دارند. کیفیت آرد تهیه‌شده از این گندم‌ها تأثیر مستقیمی بر طعم، بافت و رضایت مردم دارد. وی ادامه داد: در کارگروه سلامت، پیشنهاد دادیم که درصدهای متناسبی از آرد برای پخت نان بربری و لواش اختصاص داده شود. هدف این است که با ترکیب گندم‌های مختلف و بهره‌گیری از بهترین ترکیبات ممکن، کیفیت نان تولیدی بهبود یابد و مردم نانی با طعم و بافت مطلوب‌تر دریافت کنند.
وفائی‌نژاد با تأکید بر اهمیت همکاری میان دستگاه‌های مختلف برای بهبود کیفیت گندم و نان گفت: موفقیت در این حوزه نیازمند یک رویکرد هماهنگ میان بخش‌های مختلف، از کشاورزان و تولیدکنندگان گندم تا نانوایان و دستگاه‌های نظارتی است. تنها با تلاش جمعی می‌توانیم مشکلات موجود را برطرف کرده و رضایت عمومی را افزایش دهیم.
نان، سفره‌های خالی و نانوایان خسته
مازندران، دیاری که به سرسبزی و برکتش شهره است، امروزه در تأمین “نان” به عنوان مهم‌ترین قوت مردم، با چالش‌های جدی روبروست. صف‌های طولانی نانوایی‌ها، کاهش کیفیت نان، و مشکلات عدیده نانوایان، تصویری نگران‌کننده از وضعیت نان در این استان رقم زده ست. مردم از نانوایان انتظار دارند که نان مورد نیازشان را به‌موقع و با کیفیت مناسب فراهم کنند، اما کمتر کسی از مشکلات و چالش‌های پشت پرده پخت نان آگاه است. از یک سو، هزینه‌های بالای تولید، فرسودگی تجهیزات، و کمبود نیروی کار، نانوایان را در مضیقه قرار داده است. از سوی دیگر، مشکلات مربوط به تأمین آرد، قطعی برق، و پیچیدگی‌های سامانه‌های هوشمند، کار آنها را دشوارتر از همیشه کرده است.
در این میان، مسافران تابستانی که به‌طور فزاینده‌ای وارد استان می‌شوند، بر حجم تقاضا برای نان می‌افزایند و این مسئله، مشکلات موجود را تشدید می‌کند. به‌گفته نانوایان، سهمیه‌های آرد با توجه به جمعیت ثابت استان تعیین می‌شود و ورود مسافران، این سهمیه‌ها را با کمبود مواجه می‌کند.
یکی از مشکلات اصلی نانوایان، کیفیت پایین آرد است. آنها می‌گویند که آرد مورد استفاده‌شان کیفیت لازم را ندارد و این مسئله، بر کیفیت نان تولیدی تأثیر می‌گذارد. همچنین، قطعی برق و مشکلات سامانه‌های هوشمند (مانند سامانه نانینو) نیز از جمله مشکلاتی است که نانوایان با آن روبرو هستند.
با وجود همه این مشکلات، نانوایان همچنان سعی می‌کنند که نان مورد نیاز مردم را فراهم کنند. اما به نظر می‌رسد که این مسئله، نیازمند توجه جدی‌تر مسئولان و اتخاذ راهکارهای مناسب است. حمایت از نانوایان، بهبود کیفیت آرد، و رفع مشکلات مربوط به تأمین برق و سامانه‌های هوشمند، از جمله مواردی است که باید به آنها پرداخته شود.
نان، نه فقط یک ماده غذایی، بلکه نمادی از آرامش و رفاه در جامعه است. اگر این حلقه مهم در تأمین غذای مردم دچار مشکل شود، پیامدهای آن می‌تواند جدی باشد. بنابراین، ضروری است که مسئولان با جدیت به این موضوع نگاه کنند و برای رفع مشکلات موجود، اقدامات لازم را انجام دهند.
