به گزارش ملکان داوودیان در ادامه توضیح داد که مجموع ظرفیت ذخیره آببندانهای مازندران ۴۰۵ میلیون متر مکعب است و حدود یکهزار و ۳۴ قطعه آببندان در استان وجود دارد که مساحتی معادل ۱۴ هزار و ۸۰۰ هکتار را پوشش میدهند. وی با اشاره به اهمیت این سازههای بومی تأمین آب در کشاورزی استان گفت: «آببندانها بهطور مستقیم بیش از ۳۵ هزار هکتار از کشتزارهای مازندران را تأمین آب میکنند که نقش بسیار مهمی در تأمین آب کشاورزی استان دارند.»
مدیرعامل شرکت آب منطقهای مازندران در خصوص تأثیر بارندگیهای اخیر بر وضعیت آببندانها افزود: «به لطف بارندگیهای خوبی که در چند ماه اخیر داشتهایم، بخش زیادی از دغدغههای کشاورزان برای فصل کشاورزی جاری برطرف شده است.» وی خاطرنشان کرد که در آخرین روزهای سال ۱۴۰۳، میزان پرشدگی آببندانها در استان حدود ۷۵ درصد بود، اما با توجه به بارشهای مطلوب فروردین ماه، این رقم هماکنون به ۹۰ درصد رسیده است.
برنامهریزی برای توزیع بهینه آب
داوودیان در ادامه به نقش حیاتی آببندانها در تأمین آب مورد نیاز کشاورزی اشاره کرد و تصریح کرد که توزیع آب از این منابع با برنامهریزیهای دقیق انجام میشود تا استفاده بهینه از منابع آبی صورت گیرد. او از کشاورزان خواست که با رعایت اصول مدیریت مصرف آب و همکاری در استفاده بهینه از ذخایر موجود، در تحقق اهداف تأمین آب کشاورزی استان همکاری کنند.
یکی از ویژگیهای منحصر بهفرد آببندانها در مازندران، سازگاری این سازهها با محیط زیست است. آببندانها علاوه بر ذخیرهسازی آب، بهعنوان زیستگاههای طبیعی برای برخی از گونههای آبزی نیز شناخته میشوند. این آببندانها در عین حال که از نظر اقتصادی بهویژه برای کشاورزان بهعنوان منابع حیاتی آب مورد استفاده قرار میگیرند، به حفظ تنوع زیستی و اکوسیستمهای محلی نیز کمک میکنند.
بیشترین تعداد آببندانها در شهرستان بابل با ۲۰۷ قطعه و مساحت ۳ هزار و ۶۲۷ هکتار قرار دارد. این شهرستان بهعنوان یکی از قطبهای کشاورزی مازندران شناخته میشود. در مقابل، کمترین تعداد آببندانها در شهرستان نوشهر با یک قطعه به مساحت ۲۰ هکتار واقع شده است. این تفاوتها نشاندهنده تنوع توزیع منابع آبی در استان و لزوم مدیریت دقیق در هر منطقه است.
آببندانها در مازندران بهویژه در فصول کمآبی نقش حیاتی در تأمین آب کشاورزی ایفا میکنند. این سازهها بهعنوان ذخیرهگاههای طبیعی برای آب در فصول بارندگی عمل کرده و در فصلهای خشک، آب ذخیره شده را برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده میکنند. همچنین، استفاده از این منابع آبی در مقایسه با دیگر منابع مانند سدها، اثرات زیستمحیطی کمتری دارد و در بسیاری از مواقع گزینهای کمهزینهتر برای تأمین آب کشاورزی است.
با وجود پیشرفتهای خوبی که در زمینه ذخیرهسازی آب در استان حاصل شده است، همچنان چالشهایی مانند مدیریت منابع آب در شرایط مختلف اقلیمی، افزایش نیاز به آب برای کشاورزی و تغییرات اقلیمی وجود دارد. مدیرعامل شرکت آب منطقهای مازندران با تأکید بر لزوم مدیریت دقیق و پایدار منابع آب، افزود: «در شرایط کنونی، حفظ و استفاده بهینه از منابع آبی موجود در آببندانها امری ضروری است و ما به دنبال تداوم این روند بهویژه در سالهای آینده هستیم.»
به طور کلی، وضعیت کنونی آببندانهای مازندران نشاندهنده پیشرفتهای مهم در مدیریت منابع آبی این استان است. با پر شدن ۹۰ درصد ظرفیت آببندانها تا پایان فروردین ۱۴۰۵ و برنامهریزیهای دقیق برای توزیع و استفاده بهینه از این منابع، کشاورزان استان میتوانند با اطمینان بیشتری وارد فصل کشاورزی جاری شوند. در این راستا، همکاری بین مسئولان و کشاورزان در استفاده بهینه از منابع آب، همچنان برای تحقق اهداف بلندمدت تأمین آب کشاورزی استان ضروری خواهد بود.
- نویسنده : سمانه اسلامی