به گزارش خبرنگار ملکان – سمانه اسلامی
هنوز فصل پاییز تمام نشده؛ آمار مسمومیت و مرگ و میر با گاز منوکسیدکربن جولان می‌دهد.
مسمومیت با مونوکسید کربن، به ویژه در فصل سرد سال، یکی از مهم‌ترین مشکلات بهداشتی در مازندران است. آمارها نشان می‌دهند که طی ۱۵ سال گذشته، ۴۰۷ نفر در این استان بر اثر استنشاق این گاز سمی جان خود را از دست داده‌اند.
فصل سرما که ازراه می‌رسد، اولین دغدغه سازمان‌های امدادی مانند اورژانس و آتش‌نشانی، مسمومیت با منوکسیدکربن است که علت آن بی‌دقتی برخی خانواده‌ها درنصب صحیح لوازم‌گرمایشی مانند بخاری است. اگرچه مدت‌هاست دستگاهی برای اندازه‌گیری گاز منوکسیدکربن در محل ساخته شده اما به نظرمی‌رسد بسیاری از مردم،هنوز عملکرد حیاتی آن راجدی نگرفته‌اند و به همین علت در زمان مسمومیت با این گاز که عمدتا با علائم سردرد و تهوع خود را نشان می‌دهدسراغ درمان‌های خانگی می‌روند.
یکی از آتش‌نشانان به خبرنگار نقش قلم گفت: «یکی از بیشترین صحنه‌هایی‌که اغلب با آن مواجه شده‌ایم، این است که افراد مسموم، آبلیمو یا مسکن استامینوفن مصرف‌کرده‌اند. حالت تهوع و سردرد، دو علامتی است که مسمومیت با این گاز خود را نشان می‌دهد و مسمومان به تصور اینکه دچار مسمومیت شده‌اند، آبلیمو یا اگرسردرد دارند، مسکن استامینوفن مصرف‌کرده‌اند، بی‌این‌که احتمال دهند ممکن است در اثرنشت گاز منوکسیدکربن درمحیط داخلی خانه، دچار این علائم شده باشند و به همین دلیل به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند.
آمارها چه می‌گویند؟
با کنکاشی در در داده‌های آماری پزشکی قانونی می‌توان به جزئیات بیشتری از شرایط نامناسب رعایت ایمنی در استفاده از وسایل گازسوز در مازندران پی برد. نگاهی به آمار کشته‌شدگان بر اثر خفگی با مونوکسید در مازندران در ۱۵ سال اخیر یعنی از ابتدای سال ۱۳۸۸ تا پایان سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که طی این بازه زمانی ۴۰۷ نفر در مازندران جان خود را بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن از دست دادند.
نگاهی به آمارهای سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۰ تا پایان سال ۱۴۰۲ یعنی در ۱۳ سال اخیر ۱۰ هزار و ۳۴۹ نفر در ایران قربانی همین قاتل خاموش شدند. آماری قابل تامل که بیانگر کم‌توجهی گسترده به استانداردهای ایمنی استفاده از تجهیزات گازسوز است.
سال ۱۳۸۸ در مازندران ۲۹ نفر جان خود را بر اثر خفگی با مونوکسید از دست دادند و در سال ۱۳۸۹ این تعداد به ۳۱ نفر رسید. در سال ۱۳۹۰ قربانیان مرگ خاموش ۱۶ نفر بودند و سال ۱۳۹۱ این تعداد ۳ نفر کاهش یافت و مرگ ۱۳ نفر در این استان ثبت شد.
سال ۱۳۹۲ هم ۱۴ نفر در مازندران به خواب آرام مونوکسیدی رفتند و بیدار نشدند. در سال ۱۳۹۳ آمار قربانیان این شکل از مرگ در استان به ۳۰ نفر رسید. سال ۱۳۹۴ همانطور که عنوان شد با ۱۲ فوتی کمترین آمار قربانیان در بازه زمانی ۱۵ ساله ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۲ را داشت.
سال ۱۳۹۵ مونوکسید کربن در مازندران ۳۳ قربانی گرفت و سال ۱۳۹۶ هم ۲۲ مرگ مونوکسیدی در مازندران ثبت شد.
سال ۱۳۹۷ نیز ۴۱ نفر جان خود را به این شکل در مازندران از دست دادند. سال ۱۳۹۸ تعداد قربانیان قاتل خاموش در مازندران ۳۵ نفر بود و سال ۱۳۹۹ این تعداد با کاهشی ۱۰ نفره به ۲۵ نفر رسید.
سال ۱۴۰۰ قربانیان مونوکسید کربن در مازندان ۲۷ نفر بودند و سال ۱۴۰۱ این تعداد تا ۴۱ نفر افزایش یافت. پارسال -۱۴۰۲- هم ۳۸ نفر در مازندران بر اثر مسمومیت با این گاز خطرناک به خواب ابدی رفتند.
طی ۱۵ سال ۴۰۷ نفر در مازندران به دلیل رعایت نشدن نکات ایمنی در استفاده از وسایل گازسوز جان خود را از دست دادند و خانواده‌های زیادی را عزادار کردند. یعنی به طور میانگین و تقریبی سالانه ۲۷ نفر نفر در مازندران بر اثر خفگی با مونوکسید جان خود را از دست می‌دهند که با توجه به تاکید هر ساله برای رعایت استانداردهای ایمنی استفاده از تجهیزات گرمایشی گازسوز و اقدامات آموزشی مستمر، آمار بالایی برای این استان به شمار می‌آید.
مدیر روابط‌عمومی سازمان اورژانس درباره شایع‌ترین مکان‌های وقوع مسمومیت با گاز منوکسیدکربن گفت: ۸۶ درصد از مسمومیت‌ها در منازل مسکونی رخ داده است؛مراکز صنعتی وکارگاهی، چادرهای مسافرتی، مراکز تجاری، مراکز آموزشی و داخل خودروها نیز به ترتیب بیشترین مکان‌هایی بوده که مسمومیت با گاز منوکسیدکربن درآنها رخ داده و۹۷ درصد علت مسمومیت درمنازل مسکونی نقص در لوله‌کشی آبگرمکن و بخاری بوده است.بررسی‌های سازمان آتش‌نشانی نیز نشان می‌دهد عدم اطمینان ازعملکرد وسیله گرمایشی و انتقال آلاینده‌ها به بیرون ازخانه،ازجمله دلایلی است که مرگ یا مسمومیت افراد را رقم می‌زند.
رعایت نکات ایمنی
بخش قابل توجهی از مرگ‌های خاموش در نیمه دوم سال رخ می‌دهند و همین موضوع هر سال در آغاز فصل سرما نگرانی مسئولان و خانواده‌ها از احتمال وقوع حادثه برای خانواده‌ها را بیشتر می‌کند. کارشناسان همواره نکاتی را برای پیشگیری از شیوع گاز مونوکسید در منازل مطرح می‌کنند که رعایت آن ها الزامی است.
یک کارشناس تأسیسات در این باره می‌گوید: عوامل مهمی در بروز این حادثه اثرگذارند که همگی با کمی آگاهی و حوصله قابل انجام هستند. سرویس شدن بخاری‌ها پیش از استفاده یکی از این نکات است. یکی از مهم‌ترین نکات هم این است که دودکش حتما باید به بیرون از سقف هدایت شود و نباید روی دیوار قرار بگیرد. ضمن این که باید از دودکش‌های سیمانی استفاده شود. همچنین توصیه می‌شود در اتاق‌های زیر ۹ متر بخاری نصب نشود یا در صورت نیاز استانداردها به طور کامل با مشورت کارشناسان رعایت شود.
بهزاد صمدی می‌افزاید: تأکید می‌شود که هر وسیله گازسوز باید یک دودکش مستقل داشته باشد و نباید از دودکش مشترک استفاده کرد. استفاده از کلاهک H شکل نیز از نکات ضروری است. کلاهک نیز حتی‌المقدور نباید در جهت باد قرار بگیرد. اگر کلاهک دودکش بین ۲ ساختمان قرار دارد، باید بالاتر از مرتفع‌ترین ساختمان باشد. درباره دودکش‌ها یک موضوع بسیار مهم هم وجود دارد که کمتر رعایت می‌شود. برای اینکه مکندگی دودکش به درستی عمل کند، باید به ازای هر یک متر دودکش افقی، ۳ متر دودکش در حالت عمودی امتداد پیدا کند.
این کارشناس تأسیسات چک کردن دودکش‌ها پیش از روشن کردن بخاری‌ها را نیز از نکات ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: تعدادی از مرگ‌های خاموش به دلیل بسته شدن دودکش‌ها توسط پرندگان رخ می‌دهد. به همین دلیل حتما پیش از روشن کردن بخاری‌ها باید مسیر خروجی دودکش به طور کامل بررسی شود. با انجام این اقدامات و جدی گرفتن توصیه‌های ایمنی، قطعا از مرگ‌های خاموش جلوگیری می‌شود.
