این تصمیم که توسط رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست تنکابن، هادی منصورکیایی، اتخاذ شده است، حاکی از تلاش‌های مدیریت محیط زیست برای حفاظت از اکوسیستم‌های حساس این منطقه است. اما در کنار تمامی این هشدارها، سوالات و چالش‌هایی نیز در خصوص این تصمیم وجود دارد که در این تحلیل به آنها پرداخته می‌شود.
دشت دریاسر؛ بهشت طبیعت‌گردی یا تهدیدی برای محیط‌زیست؟
دشت دریاسر، یکی از جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر در غرب مازندران، سالانه هزاران گردشگر را از نقاط مختلف کشور به خود جذب می‌کند. این دشت با گل‌های زرد بابونه که تنها در این منطقه می‌روید و چشم‌اندازهای بی‌نظیر خود، به یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری تبدیل شده است. به گفته منصورکیایی، ورود گردشگران به این منطقه به دلیل آسیب‌های احتمالی به محیط‌زیست و همچنین زادآوری حیات وحش، تحت نظارت شدید قرار گرفته است.
سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا مدیریت محیط‌زیست در حفظ اکوسیستم این منطقه موفق خواهد بود؟ آیا ممنوعیت شب‌مانی به عنوان یک راه‌حل کوتاه‌مدت، می‌تواند واقعاً از این منطقه حفاظت کند؟
دشت دریاسر در حالی که به یکی از جاذبه‌های گردشگری پربازدید در منطقه تبدیل شده، به وضوح از فشارهای ناشی از ورود حجم بالای گردشگران رنج می‌برد. مسئله اینجاست که در بسیاری از موارد، سیاست‌های کوتاه‌مدت و واکنشی مانند ممنوعیت شب‌مانی، در واقع راه‌حلی مقطعی برای یک بحران بلندمدت است که نیاز به برنامه‌ریزی جامع‌تری دارد.
مدیریت گردشگری پایدار یکی از چالش‌های بزرگ در مناطق طبیعی است. در دشت دریاسر، عدم توازن میان توسعه گردشگری و حفاظت از منابع طبیعی، می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر به اکوسیستم شود. با توجه به اینکه دشت دریاسر به لحاظ طبیعی ظرفیت بالایی برای پذیرش گردشگر ندارد، سوال این است که آیا سیاست‌های موجود برای کنترل ورود گردشگران مؤثر خواهند بود؟ ممنوعیت شب‌مانی، هرچند از نظر محیط‌زیستی منطقی به نظر می‌رسد، اما به تنهایی نمی‌تواند جوابگوی نیازهای حفاظت از این منطقه باشد.
از سوی دیگر، باید به این نکته توجه کرد که در حال حاضر، دشت دریاسر به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در منطقه تبدیل شده و این موضوع در کنار مزایای اقتصادی، چالش‌های مدیریتی زیادی به همراه دارد. نبود زیرساخت‌های مناسب برای مدیریت تردد گردشگران، عدم کنترل بر استفاده از حیوانات خانگی در این منطقه و فقدان نظارت کافی بر رعایت اصول حفاظت از محیط‌زیست، از جمله مشکلاتی است که این منطقه با آن روبه‌روست. بسیاری از گردشگران، باوجود هشدارهای مختلف، همچنان به این نکات توجه نمی‌کنند و آسیب‌های جدی به این منطقه وارد می‌کنند.
سیاست‌های حفاظت یا ترویج گردشگری پایدار؟
سیاست‌های محیط‌زیستی در دشت دریاسر، اگرچه در کوتاه‌مدت می‌توانند به کاهش فشارهای محیطی کمک کنند، اما در بلندمدت، نیازمند تدوین یک برنامه جامع و مدون برای توازن میان حفاظت از محیط‌زیست و توسعه گردشگری هستند. به عنوان مثال، ایجاد زیرساخت‌های گردشگری پایدار می‌تواند به گردشگران این امکان را بدهد که بدون آسیب رساندن به طبیعت، از زیبایی‌های این منطقه بهره‌برداری کنند. نصب تابلوهای هشداردهنده، ایجاد مسیرهای مشخص برای تردد گردشگران، و نظارت دقیق بر ورود و خروج افراد به منطقه از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش آسیب‌ها کمک کند.
در این میان، موضوعی که باید بیش از پیش به آن توجه کرد، نقش مردم محلی در حفاظت از دشت دریاسر است. به نظر می‌رسد در کنار سیاست‌های دولتی، مشارکت فعال جوامع محلی در حفاظت از محیط‌زیست می‌تواند نقش مهمی در موفقیت این برنامه‌ها ایفا کند. به طور مثال، آموزش مردم در خصوص اهمیت حفاظت از منابع طبیعی و تشویق آنان به مشارکت در طرح‌های حفاظتی می‌تواند تأثیرات مثبتی به همراه داشته باشد.
ممنوعیت شب‌مانی در دشت دریاسر ممکن است برای محیط‌زیست مفید باشد، اما در ابعاد اجتماعی و اقتصادی، این تصمیم ممکن است پیامدهای جالبی به دنبال داشته باشد. با توجه به اینکه گردشگری به یکی از منابع اصلی درآمد برای بسیاری از ساکنان این منطقه تبدیل شده، این سیاست می‌تواند بر معیشت مردم تأثیرگذار باشد. محدودیت در مدت زمان اقامت گردشگران و کاهش امکان استفاده از امکانات گردشگری در شب، ممکن است به کاهش درآمد جوامع محلی منجر شود.
در این راستا، دولت و سازمان‌های محیط‌زیست باید به گونه‌ای عمل کنند که همزمان با حفاظت از منابع طبیعی، به معیشت مردم محلی نیز توجه داشته باشند. برای مثال، با ایجاد فرصت‌های شغلی مرتبط با گردشگری پایدار و ارائه آموزش‌های لازم به مردم برای استفاده بهینه از جاذبه‌های طبیعی، می‌توان به توازن مطلوبی رسید.
ممنوعیت شب‌مانی در دشت دریاسر می‌تواند یک گام مهم در حفاظت از این منطقه باشد، اما این تصمیم تنها یک بخش از یک استراتژی جامع است. در نهایت، برای موفقیت در حفاظت از این منطقه، نیاز به رویکردی همه‌جانبه داریم که هم شامل حفاظت از محیط‌زیست باشد و هم بر توسعه گردشگری پایدار و حفظ معیشت جوامع محلی تأکید کند. تنها با این رویکرد است که می‌توانیم از دشت دریاسر به عنوان یک میراث طبیعی و فرهنگی ارزشمند، به درستی محافظت کنیم.
- نویسنده : سمانه اسلامی
