راهی برای گریز از تله سالمندی
راهی برای گریز از تله سالمندی
در حالی که آمارهای رسمی نشان می‌دهد مازندران پس از گیلان، دومین استان سالمند کشور است، زنگ خطر کاهش جمعیت جوان سال‌هاست که در این خطه به صدا درآمده است.

به گزارش ملکان بر همین اساس، رویداد استانی «ایران جوان»  هم‌زمان با هفته ملی جمعیت، با حضور مسئولان و کنشگران اجتماعی، فرهنگی و درمانی در اردوگاه شهدای دانش‌آموز بادله برگزار شد تا گامی برای عبور از بحران جمعیتی و توانمندسازی فعالان مردمی برداشته شود.

این رویداد که با مشارکت نهادهایی نظیر ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دیگر دستگاه‌های اجرایی استان برگزار شد، با هدف شناسایی، شبکه‌سازی و حمایت از کنشگران حوزه جوانی جمعیت طراحی شده است؛ حرکتی که به گفته مسئولان، بیش از آن‌که نمایشی باشد، یک جریان میدانی و اجتماعی فراگیر است.

مازندران، گرفتار در تله جمعیتی

بر اساس آمارهای ارائه‌شده از سوی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی، جمعیت مازندران در سال ۱۴۰۳ حدود سه میلیون و ۳۹۴ هزار نفر برآورد شده که از این میزان، ۵۳۸ هزار و ۹۹۳ نفر (معادل ۱۵.۹ درصد) سالمند هستند. این آمار نگران‌کننده در حالی اعلام می‌شود که بسیاری از مسئولان و کارشناسان نسبت به تبعات کاهش نرخ موالید، افزایش سالمندی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن هشدار می‌دهند.

ام‌البنین محمدی، مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران، در این رویداد با اشاره به سیاست‌های کنترل جمعیت در دهه‌های گذشته، آن را اشتباهی استراتژیک خواند و گفت: «در دهه ۶۰، شعارهایی نظیر «فرزند کمتر، زندگی بهتر» بی‌محابا تبلیغ شد و حتی خدمات درمانی به فرزندان سوم و چهارم ارائه نمی‌گردید. اکنون نتیجه آن سیاست‌ها، خانواده‌های تک‌فرزند و جامعه‌ای در آستانه سالمندی است.»

وی با اشاره به تأکید رهبری نظام بر عبور از بحران جمعیتی، به برخی از ناکامی‌ها در حوزه اجرای مشوق‌های فرزندآوری از جمله اعطای زمین و مسکن اشاره کرد و گفت: «راستی‌آزمایی‌ها نشان می‌دهد تنها حدود ۲۰ درصد از تعهدات اعطای زمین به خانواده‌های دارای فرزند محقق شده‌است.»

یکی از نکات کلیدی این رویداد، تأکید بر جنبه فرهنگی بحران جمعیتی بود. محمدی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد که بسیاری از جوانان حتی با داشتن شرایط مالی، تمایلی به ازدواج ندارند. او علت این بی‌رغبتی را در فضای فرهنگی حاکم بر جامعه جست‌وجو کرد و افزود: «رسانه‌ها باید روایت تازه‌ای از خانواده و فرزندآوری خلق کنند. سرمایه مادی بدون سرمایه فرهنگی، ره به جایی نخواهد برد.»

بازتعریف ارزش‌ها؛ مأموریت امروز رسانه‌ها

محمد آهنگران، معاون اجتماعی ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، با تأکید بر نقش بی‌بدیل رسانه‌ها در این مسیر گفت: «سال‌هاست که شعار فرزند کمتر به‌عنوان یک ضد‌ارزش در جامعه نهادینه شده‌است. امروز باید این ضدارزش را با قدرت رسانه به یک ارزش تبدیل کنیم.» او افزود: «برنامه ایران جوان صرفاً یک همایش نیست؛ بلکه تداوم آن در قالب کاروانی اجتماعی، نشانه اثرگذاری‌اش است.»

آهنگران همچنین از مشارکت بیش از ۱۲۰۰ نفر در این رویداد خبر داد و گفت: «در این رویداد گروه‌های مختلف در زمینه طرح‌های جمعیتی، از جمله فرزندآوری و مقابله با سقط، به ارائه برنامه پرداختند. گروه‌های برگزیده برای همکاری به بنیاد برکت معرفی می‌شوند تا فعالیت خود را به‌صورت شهرستانی گسترش دهند.»

خدمات درمانی و آموزش‌های رایگان؛ از حرف تا عمل در حوزه بهداشت

سید محدثه حسینی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی، در این نشست با ارائه تصویری جامع از برنامه‌های حمایتی حوزه سلامت، از ارائه رایگان آموزش‌های دوران بارداری، تشکیل کارگروه‌های تخصصی، درمان ناباروری با پوشش ۹۰ درصدی بیمه، و تداوم برنامه‌های آگاهی‌بخشی در خانه‌های بهداشت سخن گفت و تأکید کرد: «اگر امروز نگاه راهبردی نداشته باشیم، آینده‌ای بسیار پرهزینه در حوزه سلامت در انتظارمان خواهد بود.»

یزدانی، معاون رسانه‌ای اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در بخش پایانی این همایش، نقش رسانه‌ها را در شکل‌دهی به افکار عمومی و ایجاد حساسیت اجتماعی نسبت به پدیده سالمندی کلیدی دانست و گفت: «ما نیازمند تولید محتوای فاخر، آموزش‌محور و مستمر برای ترویج سبک زندگی سالم در دوران سالمندی هستیم. ارشاد در این زمینه آماده همکاری فراگیر با رسانه‌ها و فعالان فرهنگی است.

در این نشست، پیشنهادهایی چون تدوین سند جامع سالمندی در استان، ایجاد رسانه‌های تخصصی حوزه سالمندان، طراحی برنامه‌های مشارکتی با سازمان‌های مردم‌نهاد و حمایت از کارآفرینی سالمندان مطرح شد. برگزاری این رویداد با محوریت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، نشان از درک عمیق مسئولیت فرهنگی در قبال تغییرات ساختاری جمعیت استان دارد.

حرکت «ایران جوان» از ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با برنامه «شکوه مادری» و تجلیل از مادران سه‌فرزند و بیشتر در مازندران آغاز شد و اکنون با برگزاری رویداد استان‌محور در بادله، گام دوم خود را محکم‌تر برداشته‌است. این مسیر قرار است در تمامی شهرستان‌های مازندران ادامه یابد و به حلقه‌های کنشگری مردمی در حوزه خانواده و جمعیت سامان بدهد.

در پایان این رویداد نیز از پوستر جشنواره ملی «بوم زندگی» با موضوع طراحی و نقاشی با هوش مصنوعی رونمایی شد تا نمادی از پیوند فناوری، فرهنگ و آینده‌نگری در حرکت «ایران جوان» باشد.

  • نویسنده : سمانه اسلامی