اما امروز، سکوتی سنگین بر آن‌ها سایه افکنده است؛ سکوتی که نه از آرامش، بلکه از غیبت نسل جوان و غلبه سالمندی بر بافت جمعیتی حکایت دارد.
به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران، در بسیاری از روستاهای این استان، بیش از ۴۰ درصد جمعیت را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند. آماری نگران‌کننده که نشان از روند شتابان پیری در مناطق روستایی دارد.
مازندران با حدود سه هزار روستا، نیمی از جمعیت خود را در این مناطق جای داده است. اما کاهش نرخ ازدواج، افزایش طلاق و مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ، باعث شده تا نیروی مولد کاهش یابد و جمعیت غیرفعال افزایش پیدا کند. نرخ باروری در این استان به حدود ۱.۴ فرزند رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۳۰، حدود ۳۰ درصد جمعیت استان را سالمندان تشکیل دهند.
این روند، مازندران را پس از گیلان به دومین استان پیر کشور تبدیل کرده است؛ با میانگین سنی ۳۵ سال، که در مقایسه با میانگین کشوری، زنگ خطری جدی برای آینده اقتصادی و اجتماعی استان به شمار می‌رود.
در چنین شرایطی، سلامت سالمندان به یکی از چالش‌های اصلی حوزه بهداشت تبدیل شده است. رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تأکید بر لزوم آموزش خانواده‌ها و افزایش سواد سلامت، خواستار رویکردی اجتماعی‌محور برای توانمندسازی سالمندان شد. او همچنین بر نقش رسانه‌ها و نهادهای محلی در ترویج فرهنگ خودمراقبتی تأکید کرد.
اشاره به طغیان بیماری در یکی از روستاهای مازندران که طی چند روز ۲۰۰ نفر را درگیر کرد، نمونه‌ای از آسیب‌پذیری بالای جمعیت سالمند در برابر بحران‌های بهداشتی است. با این حال، کنترل سریع این بحران با مشارکت تیم‌های بهداشتی و مردم، نشان داد که هماهنگی و خودمراقبتی می‌تواند نقش مؤثری در مهار بحران‌ها ایفا کند.
پیری جمعیت، پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توان با برنامه‌ریزی هوشمندانه، آن را به فرصتی برای توسعه پایدار تبدیل کرد. توسعه خدمات سلامت روستایی، ایجاد زیرساخت‌های مراقبت از سالمندان، و بازگشت سرمایه‌گذاری به روستاها برای جذب جوانان، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند روند فرسایشی کنونی را متوقف کند.
- نویسنده : سمانه اسلامی
