ضرورت تحول در تحویل حجمی آب به کشاورزی
ضرورت تحول در تحویل حجمی آب به کشاورزی
مازندران، قلب تپنده امنیت غذایی کشور، امروز بیش از هر زمان دیگر با بحران مدیریت منابع آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

به گزارش ملکان بحران کم‌آبی، تغییر الگوی بارش، توسعه بی‌رویه و بهره‌برداری ناصحیح از منابع زیرزمینی، چالشی بزرگ را پیش روی توسعه کشاورزی این خطه سرسبز گذاشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در نشستی با حضور دانشگاهیان و کارشناسان بخش آب و خاک، با صراحت از وضعیت نامطلوب مدیریت منابع آب سخن گفت و اجرای طرح تحویل حجمی آب به کشاورزان را یک ضرورت راهبردی برای نجات کشاورزی استان دانست.

به دنبال این هستیم که با کاهش مصرف آب به کمک سامانه‌های نوین آبیاری به راهکاری برسیم تا عملکرد برنج در واحد سطح نیز حفظ شود. در دل این طرح زیرساختی، مدل استفاده از شبکه‌های روباز را داریم و در حد توان کشاورزی را به سمت استفاده از سامانه‌های آبیاری کم‌فشار سوق می‌دهیم.

این مسوول خاطرنشان کرد: تحویل حجمی آب سال‌هاست دنبال می‌شود، اما عقب‌ماندگی جدی در این زمینه داریم. تا زمانی که به طور دقیق ندانیم چقدر آب تحویل کشاورزی می‌دهیم و الگوی محاسباتی ما در برآورد آب تحویل شده به کشاورزی بر مبنای سطح زیر کشت باشد نمی‌توانیم مدیریت درست برنامه‌ریزی آبیاری را در سطح کلان استان محقق کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران ادامه داد: باید در نظام کشت و کار گلخانه‌ای و حتی فراتر از آن در کشاورزی آینده که مبتنی بر توسعه کشت عمودی و استفاده بهینه از واحد سطح است ظرفیت‌سازی کنیم و انتظار می‌رود که دانشگاهیان استان نیز برای طراحی برنامه درست در این مسیر همراه و فعال شوند.

زیرساخت‌های ناقص؛ چالش مدیریت منابع

با وجود وجود بیش از ۴۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی در مازندران، تنها ۳۰ هزار هکتار تحت پوشش شبکه‌های مدرن آبیاری و زهکشی قرار دارد. این آمار نگران‌کننده نشان می‌دهد که هنوز ظرفیت عظیمی در مدیریت منابع آب این استان مغفول مانده است.

از سوی دیگر، بیش از ۱۱۰ هزار حلقه چاه آب کشاورزی در مازندران فعال است که بخش مهمی از آن‌ها فاقد مجوز رسمی هستند؛ موضوعی که به برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و کاهش ۱۸۵ میلیون متر مکعبی ذخایر آبی مازندران در سال جاری منجر شده است.

ناترازی جمعیتی و محیط‌زیستی در شمال کشور

مومنی با اشاره به مهاجرت فزاینده از مناطق مرکزی به استان‌های شمالی، از فشار مضاعف بر منابع زیربنایی از جمله آب، انرژی و زمین کشاورزی خبر داد. وی هشدار داد که در صورت بی‌توجهی به این روند، امنیت غذایی کشور به خطر خواهد افتاد.

او همچنین خشک‌شدن تالاب میانکاله و افزایش رسوبات رودخانه‌ای را از نشانه‌های ضعف در اجرای طرح‌های آبخیزداری در بالادست عنوان کرد و خواستار توجه جدی‌تر به طرح‌های جامع مدیریت حوزه‌های آبخیز شد.

دانشگاه، موتور محرک اصلاحات آبی

در این نشست بر لزوم ورود دانشگاه‌ها به طراحی الگوی مصرف بهینه، تدوین سیاست‌های اصلاح الگوی کشت و تربیت میراب‌های متخصص  برای مدیریت میانی در استان‌ها تأکید شد.

مومنی در پایان خاطرنشان کرد: «ما به جای حرف زدن، نیاز به باور عملیاتی و تأمین اعتبارات واقعی برای اجرای طرح‌هایی چون تحویل حجمی آب و  بهسازی آب‌بندان‌ها داریم؛ در غیر این صورت، بحران امروز به فاجعه فردا تبدیل می‌شود.»

  • نویسنده : سمانه اسلامی