سمانه اسلامی
یک بعدازظهر در بازار ساری، در یکی از مراکز خرید پوشاک، به طور واضح به چشم می‌خورد که مردم نه تنها به دنبال خرید هستند بلکه دلسرد و مردد در تصمیم‌گیری هستند. در حالی که بسیاری از مغازه‌ها با تبلیغات پر زرق و برق و تخفیف‌های “ویژه نوروزی” خود را به نمایش گذاشته‌اند، اما کیفیت و قیمت‌های کالاها بسیاری را شگفت‌زده کرده است.
داخل یکی از فروشگاه‌های لباس می‌روم. طراحی‌های امسال از همان مدل‌های سال گذشته است، چیزی جدید و جالب توجه به نظر نمی‌رسد. همانطور که نگاه می‌کنم، می‌بینم که بیشتر افراد فقط از کنار لباس‌ها عبور می‌کنند. شاید انتظار داشتند قیمت‌ها پایین‌تر باشد، اما همین که قیمت‌ها را می‌بینند، رد می‌شوند.
یک خانواده وارد مغازه می‌شود. مادر لباس‌ها را بررسی می‌کند، دستش را به آرامی روی پارچه‌ها می‌کشد، اما در نهایت به برچسب قیمت نگاه کرده و از خرید منصرف می‌شود. به نظر می‌رسد که هزینه‌های گزاف از یک سو و تردید در کیفیت از سوی دیگر، خرید را به تصمیمی سخت تبدیل کرده است. پدر هم در کنارش تنها نظاره‌گر است و در عین حال از فروشنده جزئیات بیشتری می‌پرسد.
در این بازار، جو حاکم شبیه به سال‌های گذشته نیست. آن شور و شوق همیشگی که در دل مردم در هفته‌های پایانی سال می‌دیدیم، دیگر خبری از آن نیست. بیشتر افرادی که وارد مغازه‌ها می‌شوند، هیچ خریدی انجام نمی‌دهند و فقط برای دیدن و بررسی قیمت‌ها آمده‌اند.
یک خانم جوان که از محل کار خود به بازار آمده، در حالی که لباس اداری بر تن دارد، به دخترش می‌گوید: «قیمت‌ها بالا رفته، فعلاً نمی‌خریم. اگر هم بخواهیم خرید کنیم، بهتر است صبر کنیم تا ایام نزدیک عید که شاید تخفیف بزنند.» دخترش که لباس‌های جدید و مد روز را چندان دوست ندارد، در نهایت از مغازه خارج می‌شود.
به‌طور کلی، در این بازارها کمتر اثری از خریدهای جدی دیده می‌شود. بیشتر مردم به جای خرید، در حال جستجو و مقایسه قیمت‌ها هستند. در این میان، کودکان به دنبال خرید خوراکی‌ها و اسباب‌بازی‌های خود هستند و شاید یکی از معدود افرادی باشند که این روزها چیزی خریداری می‌کنند.
در بازدیدی از چند بازار مختلف در این منطقه، مشاهده می‌شود که خریداران، علی‌رغم اشتیاق به خرید در این ایام، در نهایت دست خالی به خانه بازمی‌گردند. یکی از زنان که برای خرید به بازار آمده بود، در این‌باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد که امسال بازار مانند سال‌های گذشته نیست. مغازه‌ها خلوت‌تر از همیشه‌اند و قیمت‌ها با کیفیت تطابق ندارد. در بیشتر مغازه‌ها خبری از تخفیف‌های واقعی نیست، همه چیز همچنان گران است و کیفیت آن‌طور که انتظار داشتیم، نیست.»
او ادامه می‌دهد: «در بعضی از فروشگاه‌ها که تبلیغات حراج زده‌اند، وقتی وارد می‌شویم، هیچ خبری از تخفیف‌های اعلام‌شده نیست و قیمت‌ها به طور معناداری بالاتر از حد معمول به نظر می‌رسد.» این زن می‌افزاید که در برخی از مراکز خرید، حتی به دلیل نبود جمعیت و رونق، فضای مغازه‌ها بسیار کساد به نظر می‌رسد.
در مقایسه با سال‌های گذشته، فروشندگان هم این روزها از وضعیت بازار ناراضی به نظر می‌رسند. یکی از فروشندگان می‌گوید: «ما نمی‌توانیم اجناس خود را با قیمت‌های پایین‌تری بفروشیم. اجناس با کیفیت پایین‌تری به فروش می‌رود و دیگر نمی‌توانیم همان کالاهای قبلی را خریداری کرده و جایگزین کنیم.» این فروشنده از کمبود مشتری و فروش اندک خود می‌گوید و افزود که امسال فروش به شدت کاهش یافته است.
در کنار این همه ناراحتی، یک نمایشگاه بهاره که در حاشیه شهر برگزار شده، پر از جمعیت است. مردم به هر طرف هجوم می‌آورند و از غرفه‌ها بازدید می‌کنند. اما حتی در این نمایشگاه شلوغه هم قیمت‌ها پایین نیستند و در کنار فروش پایین، کیفیت محصولات در حد معمولی است. بسیاری از خریداران، به ویژه از قشر ضعیف‌تر جامعه، ترجیح می‌دهند که در چنین مکان‌هایی خرید کنند.
در پایان، به نظر می‌رسد که وضعیت بازارهای نوروزی امسال نشان‌دهنده تغییرات قابل توجهی در رفتار خرید مردم است. قیمت‌های بالاتر و کیفیت پایین‌تر، باعث شده که بسیاری از مردم به تماشای اجناس بسنده کنند و فقط برای گشت‌و‌گذار وارد بازار شوند. این تغییرات در حالی رخ می‌دهد که در سال‌های گذشته این روزها برای بسیاری از مردم معادل روزهای شلوغ و پرفروش بود.
- نویسنده : اسلامی
