به گزارش خبرنگار ملکان کارشناسان، نبود طرح جامع مدیریت یکپارچه سواحل را پاشنه آشیل این ناکامی می‌دانند؛ مسأله‌ای که نه تنها به از بین رفتن فرصت‌های اقتصادی منجر شده، بلکه محیط زیست ساحلی را نیز در معرض تهدید قرار داده است.
سواحل طلایی، بدون نقشه راه
طبق آمارهای رسمی، بیش از ۸۰ درصد گردشگران ورودی به مازندران برای استفاده از دریا به این منطقه سفر می‌کنند، اما این سفرها بیشتر به تماشای ساحل و شنا در آب‌های کم‌عمق خلاصه می‌شود. نبود تاسیسات و تجهیزات گردشگری، فقدان حمل‌ونقل دریایی منظم و بی‌برنامگی در مدیریت فضاهای ساحلی، عملاً فرصت‌های بزرگ گردشگری دریایی را به تهدیدهای خاموش تبدیل کرده است.
دکتر محمدرضا اورمزدی، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه گردشگری، معتقد است بدون اجرای طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، توسعه پایدار گردشگری در شمال کشور امکان‌پذیر نیست.
وی با اشاره به اینکه در سواحل جنوبی کشور، به‌ویژه در شرق تنگه هرمز، این طرح‌ها به‌صورت عملیاتی اجرا شده، می‌گوید: «در شمال کشور، به‌ویژه مازندران، هنوز به سطحی از همگرایی نرسیده‌ایم که بتوانیم از ظرفیت‌های خزر به‌صورت علمی و پایدار بهره‌برداری کنیم.»
اورمزدی تأکید می‌کند که مدیریت یکپارچه باید به همه جنبه‌های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی سواحل توجه کند؛ از کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی گرفته تا تدوین استراتژی روشن برای مشارکت مردم در اقتصاد ساحل‌محور.
واقعیت این است که اغلب مناطق ساحلی استان، نه براساس مزیت‌های طبیعی، بلکه تحت‌تأثیر سوداگری و ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه تغییر کاربری داده‌اند. از نوشهر تا رامسر، بخش بزرگی از سواحل به‌جای کاربری گردشگری عمومی، به شهرک‌های خصوصی بدل شده‌اند که نه گردشگر از آن بهره می‌برد و نه مردم منطقه.
قانون بر زمین مانده؛ هشدار قوه قضائیه به فرصت‌سوزی‌ها
رئیس کل دادگستری مازندران گفت: برنامه مدون و مشخصی از سوی مسوولان امر و شهرهای ساحلی استان برای توسعه گردشگری ساحلی وجود ندارد.
عباس پوریانی با انتقاد از عدم بهره‌برداری مناسب از ظرفیت‌های اقتصاد دریا محور در استان، گفت: فرصت‌سوزی در حوزه اقتصاد دریا محور یکی از گلایه‌های جدی من در بازدیدهای میدانی از حوزه‌های قضائی مختلف بوده است که با وجود بستر مناسب برای این نوع اقتصاد، هنوز اقدام مؤثری در استان صورت نگرفت.
وی با اشاره به سیاست‌های کلان کشور در این حوزه، افزود: اقتصاد دریا محور از تأکیدهای رهبر معظم انقلاب است که در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ ابلاغ شد اما متأسفانه در استان مازندران هنوز بهره‌برداری شایسته‌ای از این سیاست صورت نگرفته است.
پوریانی با قدردانی از پیگیری‌های استاندار مازندران، خاطرنشان کرد: استاندار واقعاً با انگیزه و دغدغه‌مند پیگیر مسائل استان هستند و از ایشان صمیمانه تشکر می‌کنم. با این حال، نیاز است سایر مسوولان استان در این زمینه فعال‌تر وارد عمل شوند.
رئیس‌کل دادگستری مازندران با اشاره به وضعیت سواحل مازندران گفت: وقتی به سواحل دریای خزر نگاه می‌کنیم، می‌بینیم بدون اینکه برنامه مشخصی وجود داشته باشد، مسافران در این فضاها حضور می‌یابند در حالی که حتی حداقل امکانات رفاهی هم برای آن‌ها فراهم نشده و این در شأن مردم میهمان‌نواز مازندران نیست.
مسیر نجات؛ تدوین فوری نقشه راه و احیای سواحل
در شرایطی که بخش بزرگی از سواحل استان درگیر ساخت‌وسازهای بی‌رویه یا بلااستفاده رها شده‌اند، کارشناسان معتقدند راه نجات گردشگری ساحلی در مازندران تنها با تدوین یک طرح علمی و فراگیر با مشارکت همه نهادها ممکن است. چنین طرحی باید سه مؤلفه اصلی را هدف‌گذاری کند:
۱. احصای ظرفیت‌های بکر و بلااستفاده ساحلی
۲. حفاظت هوشمندانه از محیط زیست دریایی و ساحلی
۳. ایجاد زیرساخت‌های گردشگری دریامحور از جمله قایق‌سواری، ورزش‌های آبی، اتوبوس دریایی و اسکله‌های استاندارد
چرا باید عجله کرد؟
پس‌روی دریای خزر و تغییرات اقلیمی، تهدیدی جدی برای چشم‌انداز استفاده بلندمدت از سواحل به شمار می‌رود. به گفته صاحب‌نظران، بدون تدوین فوری طرح مدیریت یکپارچه، آینده گردشگری ساحلی مازندران نه‌تنها شکوفا نمی‌شود، بلکه در یک فرایند فرسایشی از دست می‌رود.
سواحل مازندران، اگرچه از نظر جغرافیایی فرصتی بی‌بدیل برای توسعه اقتصاد دریا محور هستند، اما در عمل، در غیاب مدیریت علمی و بین‌بخشی، گرفتار بلاتکلیفی‌اند. تهیه و اجرای «طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی» نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی گریزناپذیر است؛ ضرورتی که اگر به آن بی‌اعتنایی شود، بهای سنگینش را اقتصاد، محیط زیست و جامعه محلی خواهند پرداخت.
- نویسنده : سمانه اسلامی
