انباشت پسماند در دل جنگلها، حاشیه رودخانهها و نزدیکی سکونتگاهها، زخمی عمیق بر پیکر محیطزیست شمال کشور وارد کرد؛ زخمی که امروز به نظر میرسد در شرق مازندران، نشانههایی از ترمیم آن دیده میشود.
وعده استاندار مازندران برای بهرهبرداری کارخانه کمپوست بهشهر تا پایان امسال، تنها افتتاح یک پروژه عمرانی نیست؛ این وعده را میتوان پایان «بستنشینی زباله» در بهشهر و گامی جدی برای ساماندهی پسماند شرق استان دانست.
استاندار مازندران از بهرهبرداری کارخانه کمپوست بهشهر به عنوان تحقق آرزوی دیرینه مردم منطقه تا پایان سال خبر داد و گفت: با راهاندازی این واحد، مشکل روزانه حدود ۲۵۰ تن پسماند در شرق استان بهطور پایدار حل میشود.
مهدی یونسیرستمی گفت: سه مرکز دیگر پردازش پسماند در استان تا پایان امسال راهاندازی میشود.
وی افزود: با بهرهبرداری از این واحد، مشکل روزانه حدود ۲۵۰ تن پسماند در شرق مازندران بهطور پایدار حل میشود که پیرو قولی بود که من و معاون عمرانی استانداری به مردم داده بودیم.
استاندار مازندران با تقدیر از مشارکت بخش خصوصی در اجرای این پروژه، گفت: این طرح بهطور کامل با توان مهندسان و نخبگان داخلی طراحی و اجرا شده و میتواند بعنوان الگویی برای استانهای شمالی و حتی کل کشور مطرح شود.
یونسیرستمی افزود: بر این اساس، مرکز پردازش پسماند قائمشهر برای خدماترسانی به شهرستانهای سوادکوه، سوادکوه شمالی، جویبار و سیمرغ، پروژه مشابه در تنکابن برای غرب استان و پروژه پسماند برای نور و اطراف با محوریت محمودآباد، با اولویت در دستور کار قرار دارند.
استاندار مازندران اظهار امیدواری کرد: با ادامه همکاری بخش خصوصی، این پروژهها نیز تا عید نوروز به بهرهبرداری برسند.
وی اجرای این پروژهها را گامی مهم در راستای حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی در استان مازندران تلقی کرد.
پیش از این نیز شهردار بهشهر اعلام کرد: کارخانه کمپوست بهشهر ر واقع در منطقه «بسو» که در مهرماه ۱۳۹۴ با اعتباری بیش از یکصد میلیارد ریال و با ظرفیت اسمی ۲۵۰ تن در روز راهاندازی شده بود، به دلیل محدودیتهای فنی و مالی در طول ۱۰ سال گذشته هرگز با ظرفیت کامل مورد بهرهبرداری قرار نگرفت.
یاسراحمدی ادامه داد: اکنون با پیگیریهای استاندار مازندران و تزریق سرمایهای بالغ بر ۲ هزار میلیارد ریالی، سرمایهگذار این کارخانه تمام تلاش خود را برای رفع موانع و احیای کامل ظرفیت آن به کار بسته است.
وی افزود: این کارخانه که در فاصله ۹ کیلومتری بهشهر قرار دارد، در حال حاضر با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصدی در حال اورهال است و پیشبینی میشود ظرفیت پذیرش پسماند آن از ۷۰ به ۲۵۰ تن افزایش یابد.
شهردار بهشهر همچنین با اشاره به ورود خط تولید گرانول و ارتقای کیفیت محصول نهایی اظهار داشت: در ادامه تحقق وعدههای توسعهای، تجهیزات خط تولید کود «گرانول» پس از تکمیل مراحل ساخت و مونتاژ در شهرک صنعتی لالهآباد بابل، به کارخانه کمپوست بهشهر منتقل و در سایت پسماند مستقر شد.
وی افزود: کار اصلی این خط، تبدیل کمپوست خشک و پودر شده به دانههای ریز، یکدست و استاندارد (گرانول) است که اهدافی همچون جلوگیری از گرد و غبار، قابلیت فروش و بستهبندی بهتر، یکنواختی محصول و حمل و نقل آسانتر را محقق میسازد و مقرر شده است نهاییسازی و کارآزمایی این خط در کارخانه کمپوست ظرف یک ماه آینده به اتمام برسد.
به گفته احمدی، خط تولید گرانول به کارخانهکمپوست بهشهر رسید و از اینپس شاهد تحولی در کیفیت کوهای آلی استخراج شده از کمپوست بهشهر خواهیم بود.
زباله؛ بحران مزمن شمال
مازندران طی سه دهه گذشته، بهای سنگینی برای مدیریت نادرست پسماند پرداخته است. جانمایی نامناسب سایتهای دفن، موجب شده حدود ۲۰۰ هکتار از اراضی استان – عمدتاً در دل جنگلها – به دپوگاه زباله تبدیل شود. نفوذ شیرابهها به منابع آب زیرزمینی، آلودگی خاک، تهدید سلامت محصولات کشاورزی و سلب آرامش ساکنان مناطق پیرامونی، تنها بخشی از پیامدهای این بحران مزمن است.
بوی تعفن زبالهها برای بسیاری از مسافران، نخستین مواجهه با طبیعت مازندران بوده است؛ واقعیتی تلخ که تصویر گردشگری استان را نیز مخدوش کرده است.
کارخانه کمپوست بهشهر یکی از طرحهایی است که امید میرفت گره از این بحران بگشاید. پروژهای که کلید آن در سال ۱۳۸۷ زده شد و با وجود صرف بیش از یکصد میلیارد ریال، به دلیل کمبود اعتبارات و نواقص فنی، سالها از رسیدن به ظرفیت واقعی بازماند.
هرچند این کارخانه در مهرماه ۱۳۹۴ به بهرهبرداری رسید و ظرفیت اسمی پذیرش روزانه ۲۵۰ تن زباله از شهرهای بهشهر، نکا و گلوگاه را داشت، اما نبود تجهیزات حیاتی مانند دستگاه ریجکت، پرس، خردکن و مکنده پلاستیک، آن را به واحدی نیمهفعال تبدیل کرد.نمونهای آشکار از پروژههایی که «افتتاح شدند اما به مقصد نرسیدند».
تجربه مازندران نشان میدهد ساماندهی پسماند، بیش از آنکه مسئلهای فنی باشد، نیازمند نگاه فرامنطقهای، تأمین پایدار اعتبار و پرهیز از مدیریت جزیرهای است. کارخانه کمپوست بهشهر اگر به ظرفیت کامل برسد، میتواند الگویی برای شرق استان باشد؛ الگویی که ثابت کند میتوان میان توسعه، سلامت مردم و حفظ طبیعت توازن برقرار کرد.
پایان بستنشینی زباله در بهشهر، اگر به سرانجام برسد، تنها یک خبر خوب محلی نیست؛ این اتفاق میتواند نشانهای باشد از آغاز فصل تازهای در مدیریت پسماند مازندران؛ فصلی که در آن، طبیعت دیگر قربانی تعلل و تصمیمهای نیمهکاره نباشد.
- نویسنده : سمانه اسلامی
