به گزارش ملکان در ایران نیز مانند بسیاری از نقاط جهان، اختلال طیف اوتیسم (ASD) به‌عنوان یکی از مشکلات جدی سیستم‌های بهداشتی و درمانی مطرح است. اما با توجه به اهمیت حمایت‌های ویژه و هدفمند از افراد مبتلا به این اختلال، سازمان بهزیستی مازندران در تلاش است تا با ارایه خدمات تخصصی و توانبخشی، زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم را بهبود بخشد.
حمایت‌های بهزیستی مازندران از کودکان اوتیسم
فریبا بریمانی، مدیرکل بهزیستی استان مازندران در گفت‌وگویی با رسانه‌ها اعلام کرد که در حال حاضر بیش از ۲۴۰ کودک مبتلا به اختلال اوتیسم در این استان از خدمات تخصصی بهزیستی بهره‌مند هستند. به گفته بریمانی، این خدمات شامل انواع حمایت‌ها از جمله خدمات آموزشی، توانبخشی، مشاوره‌ای و روان‌شناختی است که به‌صورت جامع و هماهنگ به این کودکان و خانواده‌هایشان ارائه می‌شود.
بریمانی در ادامه توضیح داد که اختلال اوتیسم به‌عنوان یک اختلال عصبی-رشدی، شامل مشکلاتی در تعاملات اجتماعی، برقراری ارتباط و پردازش اطلاعات است. وی به‌طور خاص بر اهمیت این نکته تاکید کرد که هرچه مراحل درمانی و توانبخشی این کودکان زودتر آغاز شود، نتایج بهتری را در پی خواهد داشت و نقش خانواده‌ها در این فرایند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
یکی از خدمات مهم بهزیستی مازندران، راه‌اندازی مراکز تخصصی توانبخشی و آموزشی است که به کودکان مبتلا به اوتیسم خدمات ویژه‌ای ارائه می‌دهند. به گفته مدیرکل بهزیستی استان، پنج مرکز روزانه آموزشی و توانبخشی اوتیسم در شهرهای ساری، بابل، آمل و چالوس زیر نظر بهزیستی فعالیت می‌کنند و در این مراکز خدمات متنوعی به کودکان مبتلا به اوتیسم ارائه می‌شود. این خدمات شامل ارزیابی‌های جامع، خدمات توانبخشی پزشکی، آموزشی، روانی-اجتماعی و هنری است که به‌صورت روزانه به کودکان در این مراکز ارائه می‌شود.
بریمانی در ادامه افزود که در این مراکز، ابتدا مراحل پذیرش و ارزیابی توسط کارشناسان تیم درمان و توانبخشی انجام می‌شود و سپس خدمات متناسب با نیازهای هر کودک در اختیار او قرار می‌گیرد. او همچنین بر اهمیت برنامه‌ریزی و هدایت تیم‌های تخصصی برای ارایه خدمات مؤثر و باکیفیت تاکید کرد.
برنامه توانبخشی خانواده‌محور: یک نوآوری مهم
یکی از ابتکارات برجسته بهزیستی مازندران در زمینه اختلالات اوتیسم، برنامه توانبخشی خانواده‌محور است. این برنامه با هدف تقویت همکاری و مشارکت خانواده‌ها در روند درمان و توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم طراحی شده است. به گفته بریمانی، در این برنامه والدین نقش کلیدی دارند و از بسته‌های آموزشی ویژه‌ای استفاده می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای کمک به رشد و توسعه کودک خود را در خانه فراهم کنند.
مدیرکل بهزیستی مازندران اظهار داشت که حضور فعال والدین در روند توانبخشی و آموزش‌های اختصاصی در منزل می‌تواند اثربخشی این خدمات را افزایش دهد. در این روش، والدین به‌عنوان بخشی از تیم توانبخشی، در روند آموزش و درمان فرزندشان مشارکت دارند و این رویکرد باعث می‌شود که کودک در محیط طبیعی و خانواده خود رشد کند.
غربالگری اوتیسم: پیشگیری بهتر از درمان
یکی دیگر از خدمات مهم بهزیستی مازندران، برنامه غربالگری اوتیسم است که با هدف شناسایی زودهنگام این اختلال در کودکان و مداخله به‌موقع برای درمان ارائه می‌شود. بریمانی در این خصوص گفت: «سامانه غربالگری اوتیسم به آدرس اینترنتی autism.behzisti.net برای خانواده‌ها طراحی شده است تا آن‌ها بتوانند از طریق این سامانه آزمون‌های غربالگری آنلاین را برای کودکان خود انجام دهند.»
وی تاکید کرد که این سامانه به خانواده‌ها این امکان را می‌دهد که کودکان خود را از سنین ۲ تا ۵ سالگی غربالگری کنند و در صورت شناسایی هرگونه علامت هشداردهنده، کودک به پایگاه‌های غربالگری و تشخیص معرفی شود. این امر به جلوگیری از تشدید اختلال و ارایه خدمات تخصصی به‌موقع کمک می‌کند.
کمک‌های مالی و خدمات جانبی به خانواده‌های اوتیسم
بریمانی همچنین از انواع کمک‌های مالی که به خانواده‌های کودکان مبتلا به اوتیسم ارایه می‌شود، سخن گفت. به‌گفته او، بهزیستی مازندران علاوه بر ارایه خدمات توانبخشی، به خانواده‌های کودکان اوتیسم کمک هزینه‌هایی شامل مستمری، حق پرستاری، کمک‌هزینه درمان، هزینه لوازم بهداشتی، کمک‌هزینه ایاب و ذهاب و خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهد.
این کمک‌ها به منظور حمایت از خانواده‌ها در فرآیند توانبخشی و درمان ارائه می‌شود.
در پایان، مدیرکل بهزیستی مازندران بر اهمیت افزایش آگاهی عمومی در خصوص اختلال اوتیسم و ضرورت غربالگری در سنین پایین تاکید کرد. به‌گفته او، با توجه به شیوع روزافزون اختلال اوتیسم در جامعه، هرچه خانواده‌ها بیشتر آگاهی داشته باشند و به علائم هشداردهنده توجه کنند، امکان تشخیص و درمان به‌موقع این اختلال بیشتر می‌شود.
در نهایت، بریمانی از همه خانواده‌ها خواست که در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک در کودکان خود، به مراکز غربالگری معتبر مراجعه کنند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود و کودکان مبتلا به اوتیسم به‌موقع از خدمات تخصصی بهره‌مند گردند.
اوتیسم، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اختلالات روانی-اجتماعی در دنیا، نیازمند توجه ویژه و همکاری تمامی نهادهای اجتماعی، بهداشتی و آموزشی است. بهزیستی مازندران با ارایه خدمات گسترده و برنامه‌های توانبخشی تخصصی، نقش مهمی در حمایت از کودکان مبتلا به اوتیسم ایفا می‌کند. امید است که با همکاری خانواده‌ها، نهادهای دولتی و موسسات مختلف، این کودکان بتوانند زندگی بهتری داشته باشند و در جامعه به‌طور مؤثرتر مشارکت کنند.
- نویسنده : سمانه اسلامی
