روز ۱۰ می میلادی (۲۰ اردیبهشت ماه خورشیدی) بهعنوان روز جهانی پرندگان مهاجر شناخته شده و در ۱۲۰ کشور جهان با برگزاری مراسم مختلف گرامی داشته میشود. این روز فرصتی است تا اهمیت حضور پرندگان در اکوسیستمهای شهری و طبیعی بیش از پیش برجسته شود. امسال، این روز با شعار «حمایت از پرندگان در فضاهای شهری» نامگذاری شده است تا توجهها را به حفظ و گسترش زیستگاههای امن برای پرندگان در شهرها جلب کند.
افزایش ۹۰ درصدی حضور پرندگان مهاجر در مازندران
در حالی که سالها روند کاهش حضور پرندگان مهاجر در تالابها و آببندانهای مازندران نگرانیهایی را برای دوستداران محیط زیست به همراه داشت، سال گذشته شاهد افزایش ۹۰ درصدی در این زمینه بودیم. تعداد پرندگان مهاجر در این استان از ۲۰۴ هزار بال در سال ۱۴۰۲ به ۳۸۵ هزار بال در سال گذشته رسید. این افزایش به ویژه در میان پرندگان زمستانگذران مشاهده شد که در تالابهای مازندران پناه گرفته و بهویژه مرغابیها، با ۲۸۰ هزار بال در صدر مهاجران قرار گرفتند.
بارشهای تابستان و پاییز سال گذشته باعث شد بخشهایی از تالابها و آببندانهای خشکشده در مازندران مجدداً آبگیری شوند. این بارشها باعث تقویت اکوسیستمهای آبی مازندران شده و زیستگاههای بهتری برای پرندگان فراهم کرده است. تالابهایی مانند میانکاله که در چند سال اخیر خشک بودند، اکنون دوباره به محل زندگی و جوجهریزی پرندگان تبدیل شدهاند
حمایت از پرندگان در فضای شهری
کارشناسان محیط زیست تأکید دارند که برای حفاظت از پرندگان مهاجر، نیاز است فضاهای شهری ایمنسازی شوند. به گفته کوروس ربیعی، رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران، حضور پرندگان در شهرها نه تنها شور و نشاط را برای شهروندان به ارمغان میآورد بلکه در کنترل حشرات و حفظ تعادل اکوسیستم شهری نیز تأثیرگذار است. ایمنسازی تالابها، پارکها و دیگر فضاهای شهری میتواند به جذب بیشتر پرندگان کمک کند و در عین حال به ارتقاء کیفیت زیست شهری نیز افزوده شود.
مازندران بهویژه در فصل بهار میزبان تعداد زیادی از پرندگان مهاجر است که برای جوجهریزی به این استان میآیند. پرندگانی چون چلچله، پرستو، زنبورخوار و حواصیلها از جمله این گونهها هستند که در تالابها و پارکهای شهری جوجهریزی میکنند. این پرندگان علاوه بر ایجاد زیبایی در طبیعت، نقش حیاتی در حفظ تعادل زیستمحیطی ایفا میکنند.
زیستگاههای مازندران، بهشتی برای پرندگان مهاجر
مازندران با جنگلها، تالابها، آببندانها و پارکهای شهری خود بهعنوان یکی از مهمترین زیستگاههای پرندگان مهاجر شناخته میشود. اکوسیستمهای آبی این استان به دلیل شرایط مناسب زیستی، هر ساله بهویژه در فصلهای سرد و گرم بهعنوان محل استراحت و تغذیه برای پرندگان مهاجر مورد استفاده قرار میگیرند. پرندگان مختلفی از جمله غازها، فلامینگوها و باکلانها برای سپری کردن فصول سرد یا گرم سال به این زیستگاهها مهاجرت میکنند.
با توجه به شعار امسال روز جهانی پرندگان مهاجر که بر حمایت از پرندگان در فضاهای شهری تأکید دارد، کارشناسان محیط زیست بر این باورند که باید فرهنگسازی در سطح جامعه برای حفاظت از پرندگان و زیستگاههای آنها انجام شود. به گفته ربیعی، این روند میتواند منجر به تغییرات مثبت در رفتار انسانها نسبت به محیط زیست و حفاظت از حیات وحش شود.
آیندهای روشن برای پرندگان مهاجر در مازندران
پیشبینی میشود که پرندگان مهاجر در فصل بهار و تابستان امسال نیز همانند سال گذشته در مازندران حضور پررنگی داشته باشند. با توجه به شرایط مساعد زیستمحیطی، تالابها و پارکها بهعنوان مکانهایی امن برای این پرندگان، همچنان پذیرای میلیونها بال پرنده در مسیر مهاجرت خواهند بود.
مازندران نهتنها یک مقصد گردشگری طبیعی است، بلکه با توجه به وجود زیستگاههای غنی و متنوع، بهعنوان یکی از مهمترین مناطق برای حفظ و نگهداری از پرندگان مهاجر شناخته میشود. بر این اساس، نیاز است که همه افراد جامعه در حفاظت از این مهمانان طبیعت مشارکت کنند و فرهنگ حمایت از پرندگان مهاجر را در زندگی شهری خود نهادینه سازند.
در نهایت، پرندگان مهاجر نه تنها بخش مهمی از اکوسیستم مازندران را شکل میدهند بلکه نشاندهنده تنوع زیستی و سلامت محیط زیست این منطقه هستند. پرواز این پرندگان در آسمان مازندران، نه تنها زیبایی طبیعت را دوچندان میکند، بلکه با کمک به حفظ تعادل طبیعی، بهویژه در کنترل جمعیت حشرات و افزایش تولید مثل گیاهان، نقش مهمی در حفظ سلامت محیط زیست ایفا میکنند. به همین دلیل، باید تلاشها برای حفظ این موجودات بینظیر و حفظ زیستگاههای آنها ادامه یابد.
- نویسنده : سمانه اسلامی