همجواری با پایتخت، برخورداری از طبیعت بکر، ظرفیت بالای اسکان و تولید، و تجربه میزبانی میلیونی در ایام تعطیلات، این استان را به یکی از نقاط اتکای ملی تبدیل کرده است. تجربه اخیر جنگ ۱۲ روزه و حمله رژیم صهیونیستی به ایران بار دیگر نقش برجسته مازندران در پشتیبانی اجتماعی، روانی و خدماتی از مهاجران اضطراری را برجسته کرد.
به گفته کارشناسان، موقعیت مازندران به عنوان معبری ایمن، سرسبز، نسبتاً امن از نظر نظامی، و دارای شبکه ارتباطی با استان‌های شمال‌شرق و شمال‌غرب کشور، آن را در شرایط اضطراری به محل اسکان موقت جمعیت میلیونی پایتخت‌نشینان بدل می‌کند. استقبال مردمی در پذیرایی از حدود ۱۰ میلیون هموطن در روزهای بحرانی اخیر، نه‌تنها غرور ملی، بلکه ظرفیت پنهان این استان را در پدافند غیرعامل نمایان کرد.
با این حال، زیرساخت‌های مازندران برای تبدیل شدن به «پشت‌جبهه دائمی تهران» در شرایط جنگی یا بحران طبیعی، نیازمند توسعه‌ای فوری و هدفمند است؛ توسعه‌ای که از جاده آغاز می‌شود و به پسماند ختم نمی‌شود.
زیرساخت جاده‌ای؛ ستون فقرات ایمنی در بحران
یکی از نخستین نقاط تمرکز برای توسعه زیرساختی در مازندران، محورهای مواصلاتی است. محورهایی که در شرایط اضطراری باید بتوانند بدون اختلال، حجم عظیمی از تردد خودرو و بار را تحمل کنند.
به همین دلیل، استاندار مازندران از تخصیص بیش از ۵ هزار و ۲۸۰ میلیارد ریال برای بهسازی و اجرای طرح‌های عمرانی جاده‌ای خبر داد؛ اقدامی که با اجرای لکه‌گیری، روکش آسفالت، ایمن‌سازی مسیرهای روستایی و تقویت راه‌های فرعی دنبال می‌شود.
این سرمایه‌گذاری راهبردی، نه‌تنها در افزایش ایمنی و روانی حمل‌ونقل بلکه در کاهش بار ترافیکی و تقویت اقتصاد منطقه‌ای و گردشگری نقش‌آفرین است. از پروژه‌هایی مانند روکش آسفالت کمربندی جنوبی ساری تا راه‌های روستایی دودانگه، کیاسر، جواهرده رامسر، سوادکوه و محور کندوان همگی می‌توانند در ارتقاء تاب‌آوری منطقه‌ای نقش کلیدی ایفا کنند.
در کنار زیرساخت‌های حمل‌ونقل، بزرگ‌ترین چالش ساختاری مازندران در زمان بحران، مدیریت پسماند است. استانی که در حالت عادی با جمعیت ثابت خود از پسِ زباله‌های تولیدی‌اش برنمی‌آید، چگونه می‌تواند در شرایط اضطراری پاسخگوی چند برابر شدن این حجم باشد؟ امروز بیش از ۲۰۰ هکتار از جنگل‌ها و اراضی بکر مازندران در اشغال زباله‌هاست. نفوذ شیرابه‌ها، آلودگی آب‌های زیرزمینی، تهدید سلامت محصولات کشاورزی و تخریب زیست‌محیطی تنها بخشی از اثرات این بحران پنهان است.
طرح‌های نیمه‌تمام در زمینه کمپوست، زباله‌سوزی و تفکیک از مبدأ، همچنان در سایه بی‌برنامگی و تمرکزهای جزیره‌ای ناکام مانده‌اند. تنها نقطه امید، توقف انتقال زباله به سایت جنگلی انجیل‌سی بابل با حکم قضایی بود که نشان داد در سایه عزم عمومی، می‌توان گام‌هایی عملی برداشت.
مهدی یونسی رستمی، استاندار مازندران، با قدردانی از مهمان‌نوازی مردم استان در زمان بحران، مهم‌ترین سرمایه جمهوری اسلامی را اعتماد و وحدت مردم دانست و بر لزوم حفظ و تقویت آن از مسیر عمل‌گرایی و پاسخگویی تأکید کرد. وی با اشاره به همدلی همه جریان‌ها در روزهای سخت جنگ، خاطرنشان کرد که نباید مردم را در دسته‌بندی‌های درجه یک و دو دید، بلکه باید خدمات‌رسانی عادلانه را در دستور کار قرار داد.
از نگاه وی، رضایتمندی مردم، حتی در تنگناهای مالی، هدف اصلی دولت چهاردهم در مازندران است. بر همین اساس نیز پروژه‌های بالای ۷۰ درصد پیشرفت، در اولویت بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.
مازندران نه‌فقط یک استان شمالی، که یک دارایی ملی برای پدافند غیرعامل و مدیریت بحران کشور است. نگاه صرفاً استانی و بودجه‌بندی قطره‌چکانی برای مسائلی همچون پسماند، بحران‌زا و خطرناک است. حل این مسائل نیازمند تدوین برنامه‌های جامع ملی و اختصاص ردیف‌های بودجه‌ای ویژه، به‌ویژه در قالب طرح‌های محرومیت‌زدایی، است.
مازندران را به پایگاه امن ملی تبدیل کنیم
در شرایطی که احتمال بروز بحران‌های طبیعی، زیستی یا نظامی برای هیچ نقطه‌ای از کشور غیرقابل تصور نیست، تقویت مازندران به‌عنوان پایگاه پشتیبانی و امدادی کشور یک ضرورت ملی است. این استان، با طبیعت سخاوتمند، مردم مهمان‌نواز، و ظرفیت‌های کشاورزی و خدماتی خود، می‌تواند ستون دوم ایمنی کشور در بحران‌ها باشد؛ به شرط آن که حلقه‌های زیرساختی ضعیف آن مانند پسماند، حمل‌ونقل و خدمات بهداشتی با برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و اهتمام ملی بهبود یابند.
مازندران می‌تواند پناهگاه امن ایران باشد، اگر فرصت‌ها را به تهدید نسپاریم.
- نویسنده : سمانه اسلامی
