خیابانها، بازارروزها و چهارراههای شهرهای مازندران پر میشود از شاخههایی سفید و زرد که نهتنها پیامآور زیباییاند، بلکه نشانی از یک ظرفیت اقتصادی مغفولمانده در کشاورزی استان به شمار میروند؛ ظرفیتی که میتواند فراتر از یک «کشت مکمل» دیده شود.
برداشت گل نرگس از مزارع جویبار، کانون اصلی کشت این محصول در مازندران، آغاز شده است. محصولی که امروز هر شاخه آن بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان در بازار به فروش میرسد و بخشی از نیاز گلفروشیهای کشور را تأمین میکند. جویبار بهتنهایی ۷۰ درصد سطح زیر کشت گل نرگس مازندران را در اختیار دارد و شهرستانهای قائمشهر و ساری نیز دیگر قطبهای تولید این گل خوشعطر به شمار میروند.
بر اساس آمارهای رسمی، امسال ۱۰۰ هکتار از زمینهای جویبار زیر کشت گل نرگس رفته که نسبت به سال گذشته ۱۰ هکتار افزایش داشته است؛ افزایشی که نشان میدهد نرگس، آرام اما پیوسته در حال باز کردن جای خود در الگوی کشت کشاورزان شمالی است.
مدیر جهاد کشاورزی جویبار، برگزاری جشنوارههای فرهنگی–اقتصادی گل نرگس را یکی از مهمترین عوامل افزایش سطح زیر کشت این محصول میداند. جشنوارههایی که نهتنها به معرفی نرگس جویبار کمک کرده، بلکه انگیزه اقتصادی و هویتی تازهای به کشاورزان داده است.
ششمین جشنواره گل نرگس در روستای تاریخی کردکلا، بار دیگر پیوند میان کشاورزی، فرهنگ و گردشگری را به نمایش میگذارد؛ پیوندی که اگر درست مدیریت شود، میتواند از نرگس یک محصول صرفاً فصلی، به یک برند بومی و پایدار تبدیل کند.
با وجود برداشت حدود ۱۵۰ میلیون شاخه گل نرگس در جویبار، همچنان بخش عمده این محصول بهصورت خام وارد بازار میشود. این در حالی است که نرگس ظرفیت بالایی برای ایجاد ارزش افزوده دارد؛ از صنایع عطرسازی و اسانسگیری گرفته تا بستهبندیهای صادراتمحور و گردشگری کشاورزی.
سالانه بیش از ۲۰۰ تن پیاز گل نرگس نیز در مازندران تولید میشود که خود منبع درآمد جداگانهای برای نرگسکاران است. با این حال، نبود صنایع تبدیلی و مشکلات زیرساختی اراضی زیر کشت، هزینه تولید را بالا برده و مانع جهش اقتصادی این محصول شده است.
کشت گل نرگس برای بسیاری از کشاورزان مازندران بهعنوان کشت دوم یا مکمل شناخته میشود؛ کشتـی که در کنار برنج و دیگر محصولات، درآمدی مطمئن ایجاد میکند. هماکنون حدود ۵۰۰ بهرهبردار بهطور مستقیم در کشت گل نرگس فعالاند و سالانه نزدیک به ۲۵ هزار نفر در مراحل کاشت، داشت، برداشت و عرضه این محصول نقش دارند.
ویژگی مهم نرگس مازندران، درشتبودن و ماندگاری بالای آن به دلیل رطوبت اقلیمی استان است؛ مزیتی رقابتی که میتواند سهم این محصول را در بازارهای داخلی و حتی صادراتی افزایش دهد.
مازندران اکنون رتبه سوم تولید گل نرگس کشور را در اختیار دارد و بازارهای اصلی آن استانهایی چون تهران، گیلان، گلستان و خراسان هستند. در شرایطی که کشاورزی کشور نیازمند حرکت بهسوی کشتهای کمآببر، کمهزینه و اشتغالزا است، نرگس میتواند یکی از گزینههای جدی اقتصاد سبز شمال کشور باشد.
بهار نرگس در پاییز مازندران، فقط یک تصویر شاعرانه نیست؛ نشانهای است از ظرفیتی که اگر از سطح جشنواره و بازار فصلی فراتر رود، میتواند به یک مزیت پایدار اقتصادی برای استان تبدیل شود.
- نویسنده : سمانه اسلامی
