سمانه اسلامی ورکی
این طرح که با همکاری پلیس امنیت اقتصادی، دادستانی و تعزیرات حکومتی به اجرا درآمده، گام مهمی در مقابله با بحران‌های احتمالی بازار برنج و تضمین حقوق مصرف‌کنندگان محسوب میشود.
اما آنچه این طرح را بیش از پیش حساس و در عین حال نیازمند نقد می‌کند، پیشینه و وضعیت کلی نظام توزیع و مدیریت ذخایر محصولات کشاورزی است که بارها نشان داده، صرف اجرای رزمایش‌های کوتاه‌مدت نمی‌تواند پاسخگوی مشکلات ساختاری و پیچیده بازار باشد.
با تولید سالانه بیش از یک میلیون تن برنج در مازندران که ۴۲ درصد نیاز کشور را تأمین می‌کند، وجود یک سامانه شفاف و دقیق برای ثبت موجودی انبارها امری حیاتی است. این سامانه می‌تواند با ایجاد شفافیت، مانع از احتکار و قاچاق برنج شود و زمینه تنظیم دقیق بازار را فراهم آورد. اقدامات سرپرست معاونت توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان مبنی بر بازدید ۴۷۰ شالیکوبی و پیگیری مغایرت‌های موجود در سامانه، نشان از جدیت نهادهای مسئول در این زمینه دارد.
سیدمحمد جعفری سرپرست معاونت توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران در نشست شورای کشاورزی مازندران در ساری اظهار کرد: این رزمایش با هماهنگی فرماندهی پلیس امنیت اقتصادی استان، دادستانی شهرستان‌ها و همکاری تعزیرات حکومتی اجرا شد.
وی با تأکید بر اهمیت این طرح در راستای تنظیم بازار برنج، افزود: در جریان این رزمایش، واحدهای شالیکوبی که نسبت به ثبت موجودی خود در سامانه جامع انبارها اقدام نکرده‌اند، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
سرپرست معاونت توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی مازندران بیان کرد: هدف از این اقدام، دست‌یابی به برآورد دقیق موجودی برنج در سطح استان و کشور و ارتقای شفافیت در زنجیره تأمین این محصول است.
جعفری با اشاره به اینکه لزوم ثبت موجودی برنج در سامانه جامع انبارها از سال گذشته در استان پیگیری شده است، اضافه کرد: ثبت و بروزرسانی میزان شالی در شالیکوبی‌ها در این سامانه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی با اشاره به بازدید از ۴۷۰ شالیکوبی در سطح استان، گفت: مغایرت میزان شالی موجود در شالیکوبی‌ها با سامانه جامع انبارها به‌معنای تخلف محسوب میشود.
جعفری خاطرنشان کرد: نتایج حاصل از این رزمایش در جلسه‌ای با حضور دادستان استان، فرماندهی پلیس امنیت اقتصادی و ریاست سازمان جهاد کشاورزی مازندران بررسی شده و تصمیمات لازم جهت ادامه روند ساماندهی اتخاذ خواهد شد.
با این حال، نباید فراموش کرد که اجرای چنین رزمایش‌هایی، اگر به صورت مقطعی و بدون استمرار و اصلاحات بنیادی ادامه یابد، تنها می‌تواند به ایجاد نمایشی موقت از نظم و شفافیت منجر شود. مشکلاتی چون ضعف نظارت‌های مداوم، عدم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای مدیریت زنجیره تأمین، و نبود ضمانت‌های اجرایی قوی در برابر تخلفات، همچنان به قوت خود باقی است.
از سوی دیگر، نقش واسطه‌ها و دلالان در بازار برنج که اغلب در پنهان‌کاری و احتکار دست دارند، نیازمند اقدامات ریشه‌ای‌تر و گسترده‌تر است. رزمایش ثبت موجودی باید به بخشی از یک برنامه بلندمدت‌تر تبدیل شود که شامل آموزش کشاورزان و فعالان بازار، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تقویت زیرساخت‌های نظارتی باشد.
ضرورت حمایت از کشاورزان و توسعه زیرساخت‌ها
مازندران با تنها ۲.۵ درصد زمین کشاورزی کشور، سهمی ۷ درصدی در تولیدات کشاورزی دارد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای این استان است. اما ضعف در مدیریت صحیح بازار و ثبت دقیق موجودی، می‌تواند به زیان کشاورزان و مصرف‌کنندگان تمام شود. علاوه بر برخورد با متخلفان، حمایت از کشاورزان برای بهبود روش‌های تولید و بازاریابی محصول ضروری است.
رزمایش بررسی ثبت موجودی برنج در مازندران گام اولیه و مثبتی برای شفاف‌سازی و تنظیم بازار است، اما برای رسیدن به اهداف واقعی، باید این اقدامات در قالب یک نظام جامع و مستمر دنبال شود. همکاری دستگاه‌های مختلف به‌ویژه جهاد کشاورزی، پلیس، دادستانی و سازمان تعزیرات، باید در کنار اصلاحات ساختاری و استفاده از فناوری‌های نوین صورت گیرد تا بتوان از بحران‌های احتمالی بازار برنج جلوگیری کرد و حق کشاورزان و مصرف‌کنندگان را تضمین نمود.
- نویسنده : سمانه اسلامی
