نه فقط به عنوان نام یک رقم نوظهور، بلکه به عنوان نسخه‌ای برای نجات کشاورزی سنتی شمال. برنجی کم‌مصرف، پُربازده و مقاوم که می‌تواند شالیزارها را زنده نگه دارد.
خشکسالی مداوم در مازندران و کاهش منابع آبی سطحی و زیرزمینی، دغدغه‌ای جدی برای کشاورزی این خطه سرسبز شده است. در این شرایط، تلاش برای معرفی و ترویج ارقام نوین برنج، راهکاری مهم و ضروری به شمار می‌رود.
«امید»، محصول تازه موسسه تحقیقات برنج آمل، نماد این راهبرد جدید است.
کارشناسان موسسه تحقیقات برنج کشور اعلام کردند که رقم «امید» با توان تولید ۸ تن در هر هکتار، قابلیت کشت در بیشتر مناطق شمال کشور را دارد. این برنج با ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها، زودرسی، پنجه‌زنی قوی و کاهش بقایای کلش و کاه نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه مصرف آب را نیز کاهش می‌دهد. به همین دلیل، آن را گزینه‌ای راهبردی برای مقابله با بحران آبی مازندران می‌دانند.
نمایندگان کمیسیون کشاورزی مجلس نیز که هفته گذشته از این موسسه بازدید کردند، بر ضرورت حمایت دولت از تولید انبوه و تجاری‌سازی بذر امید تأکید کردند. به‌گفته آنان، تولید و توزیع گسترده این بذر، می‌تواند کشور را از واردات برنج بی‌نیاز کند.
از سوی دیگر، سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز اعلام کرده که با اختصاص اعتباری معادل ۵ همت، می‌توان توزیع این بذر را تسریع کرد و زمینه جهش کیفی تولید را فراهم ساخت.
بحران خشکسالی، واقعیت تلخ شمال
به‌گفته کارشناسان اقلیم‌شناسی، مازندران یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی خود در یک دهه گذشته را تجربه می‌کند. کاهش بارش، افزایش دمای زمستان و ذوب زودهنگام برف در ارتفاعات، منجر به افت شدید حجم آب رودخانه‌ها شده است. بیشترین تأثیر این بحران نیز در شرق مازندران مشاهده می‌شود؛ جایی که شالیزارها در خطر بی‌آبی هستند.
در چنین شرایطی، جایگزینی ارقام پرآب با ارقام کم‌مصرف و پُربازده مانند «امید»، راهکار منطقی و ضروری برای حفظ کشاورزی در این منطقه به‌شمار می‌آید.
هادی باقری، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران از برداشت برنج در بیش از ۸۱ هزار هکتار از اراضی استان خبر داد و پیش‌بینی کرد که در مجموع سال جاری بیش از ۹۰۰ هزار تن برنج سفید در مازندران تولید شود.
به‌گفته او، ۲۳۰ هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت رفته که حدود ۵۰ هزار هکتار به ارقام پرمحصول مانند فجر، ندا، شیرودی و … اختصاص دارد و باقی به خانواده طارم مازندرانی تعلق دارد.
در کنار کشت اول، با توجه به افزایش قیمت بازار، انتظار می‌رود که حدود ۱۲۰ هزار هکتار برای کشت دوم و پرورش رتون نیز اختصاص یابد و بیش از ۴۰۰ هزار تن شلتوک از این مرحله برداشت شود. این میزان می‌تواند ۲۰۰ هزار تن برنج سفید به تولید استان اضافه کند.
باقری همچنین نسبت به کشت دوم در مناطقی که منابع آبی مطمئن ندارند هشدار داد و اعلام کرد که شرکت آب منطقه‌ای، کشت دوم در این مناطق را ممنوع کرده است.
او همچنین به خطرات ناشی از استفاده از کمباین‌های غیراستاندارد اشاره کرد و از کشاورزان خواست تنها از ماشین‌آلات دارای معاینه فنی معتبر استفاده کنند.
در شرایطی که ایران با بحران کم‌آبی و چالش خودکفایی غذایی روبه‌روست، حمایت از ارقامی همچون «برنج امید» می‌تواند به یک راهکار راهبردی بدل شود. این برنج نه‌تنها تاب‌آوری کشاورزی شمال کشور را افزایش می‌دهد، بلکه نویدبخش فصلی تازه در مدیریت منابع آبی و امنیت غذایی ایران است.
- نویسنده : سمانه اسلامی
