گنجینه‌ای سبز در دل هیرکانی
گنجینه‌ای سبز در دل هیرکانی
در دل جنگل‌های هیرکانی، جایی که طبیعت سخاوتمندانه‌ترین جلوه‌های خود را به نمایش گذاشته، باغ گیاه‌شناسی نوشهر همچون نگینی سبز می‌درخشد.

ثبت ۸ هزار گونه گیاهی و نقش کلیدی در حفظ تنوع زیستی ایران

مرکزی علمی و تحقیقاتی که با ثبت بیش از ۸ هزار گونه گیاهی، به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تنوع زیستی کشور تبدیل شده است.

محمد علیزاده، رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، در بازدید اخیر خود از این باغ، آن را «مرجع علمی معتبر» برای پژوهشگران، دانشگاه‌ها و مدیران منابع طبیعی دانست. این مجموعه با نگهداری بیش از ۲۷ هزار نمونه گیاهی، از جمله ۴۰۰ گونه خزه و ۲ هزار گونه بومی جنگل‌های هیرکانی، نقشی بی‌بدیل در شناخت، حفاظت و احیای پوشش گیاهی کشور ایفا می‌کند.

یکی از مأموریت‌های مهم این باغ، همکاری با طرح ملی کاشت یک میلیارد نهال است. گونه‌های بومی و سازگار با اقلیم شمال کشور توسط متخصصان این مرکز شناسایی و به اداره‌کل منابع طبیعی معرفی می‌شوند تا نهال‌کاری‌ها از حالت نمادین خارج شده و به اقدامی مؤثر در احیای جنگل‌ها تبدیل شوند.

باغ گیاه‌شناسی نوشهر که فعالیت خود را از سال ۱۳۱۰ آغاز کرده، در سال ۱۳۳۵ به‌طور رسمی تأسیس شد و در سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۷۷۹۵ به عنوان «اثر طبیعی ملی» در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید. این باغ با وسعت ۳۵ هکتار، یکی از قدیمی‌ترین و غنی‌ترین باغ‌های گیاه‌شناسی ایران است.

کلکسیون‌های گیاهی و چشم‌اندازهای طبیعی

در طراحی این باغ، بخش‌های متنوعی پیش‌بینی شده که شامل: آربراتوم (دارباغ) با ۳۱۴ گونه چوبی از ۱۴۰ جنس و ۶۰ تیره ، گلخانه‌های گرمسیری و آموزشی  ؛ مجموعه گیاهان دارویی، معطر و پیازی ، مجموعه خزه‌ها با بیش از ۵ هزار نمونه استاندارد ، چشم‌اندازهای طبیعی شامل چشمه‌ها، نهرها، برکه‌ها، پل‌های چوبی و آلاچیق‌هایی با الهام از باغ‌های ایرانی

این تنوع، باغ نوشهر را به مکانی مناسب برای آموزش، پژوهش و ارتقای فرهنگ زیست‌محیطی تبدیل کرده است.

کارکنان این باغ اغلب عضو هیأت علمی و صاحب مقاله و کتاب‌های علمی هستند. مجموعه هرباریومی فعال آن با بیش از ۲۳ هزار نمونه خشک‌شده، بستری مناسب برای مطالعات گیاه‌شناسی، اکولوژی، سازگاری و باغبانی فراهم کرده است.

با وجود حدود ۸ هزار گونه گیاهی در ایران، این کشور از نظر تنوع زیستی با قاره اروپا که ۱۱ هزار و ۵۰۰ گونه دارد، قابل رقابت است. باغ نوشهر با جمع‌آوری نمونه‌هایی از دماوند تا میانکاله، نقش مهمی در مستندسازی و حفاظت از این تنوع ایفا می‌کند.

باغ گیاه‌شناسی نوشهر نه‌تنها یک مرکز تحقیقاتی، بلکه شناسنامه‌ای زنده از پوشش گیاهی ایران است. حفاظت از این مجموعه ارزشمند، نیازمند حمایت نهادهای مسئول، توسعه زیرساخت‌های علمی و مشارکت مردمی است تا نسل‌های آینده نیز از این گنجینه سبز بهره‌مند شوند.

 

  • نویسنده : سمانه اسلامی