در این میان، سد زارمرود بهعنوان یکی از پروژههای راهبردی تأمین آب شرب مرکز استان، سالهاست میان وعدهها، مطالعات و کمبود اعتبارات بلاتکلیف مانده است.
سد زارمرود که ساخت آن از دهه ۹۰ با هدف تأمین آب شرب شهرهای ساری و میاندورود و روستاهای تابعه آغاز شد، امروز با وجود گذشت سالها، همچنان در مراحل ابتدایی اجرایی قرار دارد. به گفته علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی، تاکنون تنها تملک بخشی از اراضی و برخی اقدامات اولیه انجام شده و پیشرفت فیزیکی پروژه بههیچوجه متناسب با اهمیت آن نیست.
این در حالی است که برآورد جدید اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این سد، به ۳۰ هزار میلیارد ریال رسیده؛ رقمی که نشاندهنده افزایش هزینهها و تأثیر مستقیم وقفههای طولانیمدت بر بار مالی پروژههای زیرساختی است.
سد زارمرود، چهارمین سد بزرگ مازندران پس از سد شهید رجایی، البرز و گلورد محسوب میشود و بر روی زارمرود، سرشاخه اصلی رودخانه تجن، در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوبشرق ساری احداث میشود. برای این سد ظرفیت تنظیمی سالانه ۹۶ میلیون متر مکعب آب در نظر گرفته شده که با آورد سالانه ۱۱۹ میلیون متر مکعب و میانگین بارندگی ۵۵۷ میلیمتر در حوضه آبریز، از منظر فنی و زیستمحیطی توجیهپذیر ارزیابی شده است.
بر اساس طرح، کارکرد اصلی سد زارمرود تأمین ۳۱ میلیون متر مکعب آب شرب برای ساری و میاندورود است؛ اما نقش آن به همینجا ختم نمیشود. تأمین ۱۸ میلیون متر مکعب آب کشاورزی، هشت میلیون متر مکعب آب صنعت، تنظیم ۳۹ میلیون متر مکعب جریان زیستمحیطی، کنترل سیلاب، تولید برقآبی و حتی توسعه گردشگری و اشتغالزایی، از دیگر اهداف تعریفشده برای این پروژه است.
۵۰ سال امنیت آبی؛ وعدهای که در انتظار تحقق است
عالیه زمانی، دیگر نماینده این حوزه انتخابیه، بهرهبرداری از سد زارمرود را راهحل اساسی مشکل آب شرب ساری و میاندورود برای دستکم ۵۰ سال آینده میداند؛ اما همزمان نسبت به تأخیرهای مکرر و وقفههای اجرایی هشدار میدهد. تأخیری که اگر تداوم یابد، نهتنها امنیت آبی منطقه را تهدید میکند، بلکه هزینههای اقتصادی، اجتماعی و حتی زیستمحیطی سنگینی به همراه خواهد داشت.
نگاهی به تاریخچه مطالعات سد زارمرود نشان میدهد که این پروژه بیش از آنکه با چالش فنی مواجه باشد، قربانی فرآیندهای طولانی اداری و کمبود منابع مالی شده است. از مطالعات اولیه دهه ۶۰ تا تصویب نهایی طرح در سال ۱۳۹۴ و سپس بازنگریهای ژئوتکنیکی و تأخیر در مناقصه، همگی باعث شدهاند پروژهای که قرار بود ظرف دو سال به بهرهبرداری برسد، هنوز در مرحله آمادهسازی باقی بماند.
در حالی که شرکت آب منطقهای مازندران در مقطعی هزینه ساخت سد را حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال برآورد کرده بود، امروز این رقم به سه برابر افزایش یافته و نشان میدهد تعلل در پروژههای زیرساختی، مستقیماً به زیان منافع عمومی تمام میشود.
سد زارمرود، صرفاً یک پروژه عمرانی نیست؛ این سد، تضمینکننده امنیت آبی، پایداری زیستمحیطی و توسعه متوازن مرکز مازندران است. تداوم وقفهها در اجرای آن، به معنای ادامه وابستگی به منابع ناپایدار و افزایش تنش آبی در سالهای آینده خواهد بود.
اکنون که نمایندگان مجلس صراحتاً از نیاز ۳۰ هزار میلیارد ریالی برای تکمیل این سد سخن میگویند، انتظار میرود دولت و نهادهای متولی با نگاهی راهبردی، این پروژه را از حاشیه به متن اولویتهای ملی بیاورند؛ چرا که آب، پروژهای نیست که بتوان آن را به تعویق انداخت.
- نویسنده : سمانه اسلامی
