به گزارش خبرنگار ملکان – سمانه اسلامی
برنج طارم به عنوان یکی از باکیفیت‌ترین و محبوب‌ترین انواع برنج در ایران، همواره نقش پررنگی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی داشته است. افزایش اخیر قیمت این محصول، موجی از نگرانی‌ها را در میان مصرف‌کنندگان و فعالان بازار ایجاد کرده است.
قیمت برنج کشت اول طارم محلی و هاشمی پس از پنج ماه سقف شکنی کرد و از متوسط ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار ریال در هر کیلو گرم به یک میلیون ۵۰ هزار ریال رسید و کشت دوم برنج نیز تا یک میلیون ۱۵۰ هزار ریال عرضه می شود.
از وضعیت عرضه و تقاضای عمده فروشی برنج در شالیکوبی های مازندران نشان می دهد که بازار این محصول راهبردی تا حدودی رونق نسبی دارد و اکنون برنج طارم هاشمی کشت اول که حدود ۷۰ درصد رقم امسال شالیکاری مازندران را تشکیل داده است در هر کیلو گرم ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ریال افزایش یافت و بازار برنج کشت دوم همین رقم نیز با قیمت خرید و فروش یک میلیون و ۱۵۰هزار ریال عرضه می شود که نسبت به یک ماهه گذشته در هر کیلو گرم ۲۰۰ هزار ریال افزایش نشان می دهد.
بررسی ها نشان می دهد که قیمت فعلی برنج دستکم حدود ۱۰ درصد بیشتر از قیمت کف اعلام شده از سوی شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی است. شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی یازدهم مهر ماه امسال کف قیمت برنج های داخلی را اعلام کرد، بر اساس مصوبه این شورا، هر کیلو گرم برنج پر محصول ندا، فجر و شیرودی به قیمت ۷۰۰ تا ۷۵۰ هزار ریال و برنج طارم محلی با ۱۰ درصد شکستگی به قیمت ۹۰۸ هزار ریال برای هر کیلو گرم ارزش گذاری شده است.
طبق آمار اتحادیه شالیکوبی داران مازندران بر خلاف سال گذشته که در چنین روزهایی حدود ۶۰ درصد محصول کشاورزان در انبارها آماده فروش بوده است، اما این آمار اکنون به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است. یعنی در هر یک از واحد های شالیکوبی های مازندران محصولی که متعلق به کشاورزان باشد به زیر ۱۲۰ تن رسید.
همان طوری که عرضه و تقاضا یک اصل مهم در تجارت هر کالایی است و طبق این اصل عرضه کم برنج در قیمت این محصول تاثیر گذاشته است. اما موضوعی که کارشناسان بازار برنج مطرح می کنند این که اگرچه برنج متعلق به شالیکاران از شالیکوبی های مازندران خارج شد، اما به نظر می رسد وارد بازار مصرف نشده است.
دست اندرکاران بازار برنج مازندران که عمدتا صاحبان شالیکوبی ها هستند، می گویند که عمده کشاورزان بر خلاف سال گذشته بیشتر محصولشان را با قیمت حداکثر ۹۰۰ هزار ریال فروختند، طبق اظهارات مدیر یکی از شالیکوبی ها در بخش لاله آباد بابل اکنون کمتر از ۱۲۰ تن برنج سفید در این شالیکوبی وجود دارد که آمار موجودی برنج در پایان دی ما ه سال گذشته تا حدود ۳۵۰ تن بوده است.
احمد قربانی افزود: از حدود ۱۰ روز گذشته قیمت برنج کیفی طارم هاشمی و طارم محلی به نسبت درصد شکستگی آن که از زمان برداشت و عرضه برنج در سال جاری با قیمت ۸۵۰ هزار تا ۹۰۰ هزار ریال کلید خورده بود و بیشتر شالیکاران به دلیل نیاز نقدینگی محصولشان را فروختند، اکنون به یک میلیون و ۵۰ هزار ریال افزایش یافت.
این کارشناس بازار برنج مازندران با بیان این که ورود کشت دوم برنج طی حدود یک ماهه گذشته در رونق نسبی بازار تاثیر مثبتی داشته است، گفت: در حال حاضر برنج طارم هاشمی کشت دوم در هر کیلو گرم تا یک میلیون و ۱۵۰ هزار ریال خرید و فروش می شود و مشتریان زیادی هم دارد.
وی با بیان این نکته که نمایندگان بعضی از فروشگاه های زنجیره ای واراد بازار خرید و فروش برنج در شالیکوبی ها شدند، بیان داشت : به نظر می رسد شرط واردات برنج به ازای خرید برنج داخلی که از سوی وزیر جهاد گذاشته شده است، جواب داد و به نظر می رسد با ورود وارد کنندگان، طی یک ماهه گذشته به یکباره خرید و فروش عمده ای برنج داخلی رونق گرفته است.
قربانی در عین حال توضیح داد: این که همه برنج های خریداری شده در بازار مصرف عرضه نشده است، و این موضوع جای نگران دارد که عمده محصولی که از دست کشاورازن با قیمت کمتر از ۹۰۰ هزار ریال خارج شد، به سود متعارف وارد بازار نشده است.
وی به اظهارات ۲ هفته پیش وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر این که واردات برخی محصولات مانند چای و برنج، شرطی وجود دارد که واردکنندگان به ازای واردات این کالاها، باید کالای مشابه ایرانی را خریداری کنند، اشاره کرد و توضیح داد: مسوولان دولتی در بخش بازرسی و نظارت بر عرضه و تقاضا باید به این موضوع رسیدگی کنند تا برنجی که از دست شالیکاران با قیمت مشخصی خارج شده است، با قیمت سرسام آور و سود های آنچنانی وارد بازار مصرف نشود.
یکی دیگر از تولید کنندگان و از صاحبان شالیکوبی مازندران با تایید افزایش قیمت برنج طی ۱۰ روز گذشته از دولت و متولیان امر خواست تا با سوء استفاده کنندگان برنج برخورد قانونی کنند، گفت: باید بررسی شود که برنج های شالیکاران که با قیمت مشخص فروخته شده است اکنون در کجا دپو شده و چرا عرضه نمی‌شود.
تقی جعفریان با اظهار این که این روند به ضرر تولیدکننده و مصرف کننده خواهد بود، گفت: به نظر می رسد همچنان آمار درستی از تولید برنج در کشور و در قطب تولید این محصول یعنی در مازندران وجود ندارد.
محمد پورموسوی یکی از اعضای اتحادیه شالیکوبی داران شهرستان بابل با بیان این که اکنون قیمت خرید عمده و نقدی برنج طارم هاشمی به یک میلیون و۵۰ هزار ریال رسیده است، گفت: با توجه به افزایش حدود ۲۰۰ هزار ریالی این قیمت برای شالیکاران به صرفه تر شده است.
این کارشناس کشاورزی با توضیح این که برنج داخلی به مقدار کافی در انبارهای شالیکوبی ها وجود دارد و اکنون حدود ۱۵۰ تن برنج سفید در این واحد شالیکوبی مجود است، ادامه داد: البته این مقدار نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۰۰ تن کمتر است، اما کمبودی در عرضه نیست.
وی با بیان این که در حال حاضر تقاضا برای خرید کشت دوم برنج با قیمت یک میلیون و ۱۵۰ هزار ریال بیشتر ازکشت اول است، گفت: با توجه به هزینه سنگین کشت دوم برنج، کشاورازن نسبت به فروش محصول خود با این قمیت که حتی نسبت به یک ماه گذشته در هر کیلو تا ۱۰۰ هزار ریال بیشتر است، راضی نیستند.
طبق آمار جهاد کشاورزی مازندران امسال حدود ۷۴هزار هکتار از زمین های شالیزاری استان نشاء مجدد و ۳۴ هزار هکتار به روش رتون زیر کشت رفته بوده است.
دلایل افزایش قیمت برنج طارم
عوامل متعددی در افزایش قیمت برنج طارم نقش داشته‌اند که می‌توان به مواردی اشاره کرد: نوسانات شدید نرخ ارز در سال‌های اخیر، به دلیل وابستگی برخی از نهاده‌های تولید برنج به ارز، باعث افزایش هزینه‌های تولید شده است و افزایش هزینه‌های تولید از جمله دستمزد کارگران، قیمت کود و سموم کشاورزی، هزینه‌های آبیاری و… نیز در افزایش قیمت تمام‌شده برنج تأثیرگذار است. خشکسالی‌های اخیر و کاهش منابع آبی، به ویژه در مناطق شمالی کشور که عمده برنج کشور در آنجا تولید می‌شود، بر کاهش تولید و افزایش قیمت برنج تأثیر گذاشته است و همچنین به دلیل مشکلات اقتصادی و کاهش سوددهی، برخی از کشاورزان از کشت برنج منصرف شده‌اند که این امر نیز بر کاهش عرضه و افزایش قیمت تأثیرگذار بوده است. تورم عمومی در اقتصاد، باعث افزایش قیمت تمام کالاها و خدمات از جمله برنج شده است. وجود واسطه‌های متعدد در زنجیره تولید و توزیع برنج، باعث افزایش قیمت تمام‌شده محصول برای مصرف‌کننده می‌شود
تأثیر افزایش قیمت بر مصرف‌کننده افزایش قیمت برنج طارم، تبعات مختلفی برای مصرف‌کنندگان به دنبال داشته است .
افزایش قیمت برنج، به ویژه برای خانوارهای کم‌درآمد، باعث کاهش قدرت خرید آن‌ها شده و سهم قابل توجهی از بودجه خانوار را به خود اختصاص می‌دهد و بسیاری از مصرف‌کنندگان به دلیل افزایش قیمت، به سمت مصرف برنج‌های جایگزین با کیفیت پایین‌تر و قیمت ارزان‌تر روی می‌آورند. افزایش قیمت برنج به عنوان یک کالای اساسی، باعث افزایش هزینه‌های زندگی خانوارها شده و فشار اقتصادی بر آن‌ها را بیشتر می‌کند.
افزایش قیمت برنج طارم، چالش‌های جدی را برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ایجاد کرده است. برای حل این مشکل، نیاز به اتخاذ تدابیر جامع و بلندمدتی در سطح کلان و خرد است. از جمله این تدابیر می‌توان به حمایت از تولیدکنندگان، کنترل بازار، مبارزه با واسطه‌ها، توسعه کشت گلخانه‌ای، توسعه ارقام جدید برنج و مدیریت بهینه منابع آبی اشاره کرد
