استان مازندران، با اقلیم منحصربه‌فرد و تنوع زیستی کم‌نظیر، بستری مناسب برای کشت این دانه روغنی پرخاصیت فراهم آورده است؛ محصولی که امروز بیش از گذشته در کانون توجه سیاست‌گذاران بخش کشاورزی قرار گرفته است.
به گزارش ملکان مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نور از تولید ۲۹۵ تن فندق از سطح زیر کشت ۱۴۰ هکتاری این محصول در مناطق میان‌بند و کوهستانی شهرستان خبر داد.
عزیزالله هوشمند مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نور درباره کشت فندق در سطح اراضی باغی این شهرستان، اظهار کرد: در حال حاضر ۱۴۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان نور به کشت فندق اختصاص یافته است که عمدتاً در مناطق میان‌بند و کوهستانی واقع شده‌اند.
وی افزود: بر اساس برآوردهای انجام شده، میزان تولید فندق در سال جاری بالغ بر ۲۹۵ تن بوده است که با عملکرد ۲.۱ تن در هکتار به دست آمده است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نور با اشاره به تعداد بهره‌برداران این حوزه اظهار کرد: بیش از ۳۰۰ بهره‌بردار در زمینه تولید فندق در این شهرستان فعالیت دارند و این محصول نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای این مناطق ایفا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه توسعه باغات فندق در مناطق مستعد شهرستان نور می‌تواند بعنوان یک مزیت نسبی، به رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی در این مناطق کمک شایانی کند.
مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان نور در راستای حمایت از تولیدکنندگان فندق، برنامه‌هایی را در زمینه ارائه آموزش‌های تخصصی، تأمین نهاده‌های مورد نیاز و تسهیل دسترسی به بازارهای فروش در دستور کار دارد.
وی با بیان اینکه کشت فندق در مازندران عمدتاً در مناطق کوهپایه‌ای و میان‌بند که از رطوبت کافی برخوردارند و دارای تابستان‌های معتدل و زمستان‌های خنک هستند، رواج دارد، توضیح داد: این شرایط اقلیمی، به ویژه نیاز درخت فندق به دوره سرمایی برای تکمیل فرآیند گلدهی و میوه‌دهی، به خوبی در این مناطق تأمین میشود. خاک‌های لومی شنی با زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی، که در بسیاری از نقاط مازندران یافت میشود، بستر ایده‌آلی برای رشد و باردهی درختان فندق فراهم می‌آورد.
هوشمند با اشاره به اینکه در مازندران، ارقام مختلفی از فندق کشت میشود که برخی بومی و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه و برخی دیگر ارقام تجاری وارداتی هستند، خاطرنشان کرد: از جمله ارقام بومی می‌توان به فندق‌های با پوست نازک (پوست کاغذی)، فندق‌های گرد و درشت (معروف به فندق گردویی) و فندق‌های کشیده (معروف به فندق بادامی) اشاره کرد. این ارقام معمولاً مقاومت بالایی در برابر آفات و بیماری‌های بومی دارند و طعم و عطر خاص خود را دارا هستند. در سال‌های اخیر، برخی ارقام تجاری با پتانسیل عملکرد بالا نیز در حال معرفی و کشت هستند.
به گفته هوشمند، برداشت فندق معمولاً در اواخر تابستان و اوایل پاییز (اغلب مرداد و شهریور) انجام میشود. در مازندران، برداشت عمدتاً به صورت دستی است؛ به این صورت که پس از رسیدن کامل میوه و جدا شدن آن از کلاهک، فندق‌ها از روی زمین جمع‌آوری می‌شوند.
وی افزود: پس از برداشت، فندق‌ها باید خشک شوند تا رطوبت آنها به حد مطلوب برسد و از فساد جلوگیری شود. سپس فرآوری‌هایی نظیر جداسازی از کلاهک، بوجاری، درجه‌بندی و در صورت نیاز پوست‌گیری انجام میشود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نور بیان کرد: کشت فندق در مازندران، با قدمتی دیرینه و سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه، همچنان یک بخش حیاتی از کشاورزی و اقتصاد محلی است. با وجود چالش‌هایی که پیش روی کشاورزان قرار دارد، پتانسیل‌های فراوانی برای توسعه و ارتقاء این صنعت وجود دارد.
وی تصریح کرد: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، آموزش کشاورزان، حمایت از صنایع تبدیلی و ایجاد بازارهای باثبات می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای کشت فندق در مازندران رقم بزند و این محصول با ارزش را به جایگاهی شایسته‌تر در اقتصاد ملی برساند.
مزیت‌های اقلیمی و زیست‌محیطی
مازندران با تابستان‌های معتدل، زمستان‌های خنک و رطوبت کافی، شرایطی ایده‌آل برای رشد درخت فندق فراهم کرده است. نیاز این درخت به دوره سرمایی برای گلدهی و میوه‌دهی، در ارتفاعات میان‌بند و کوهپایه‌ای به خوبی تأمین میشود. خاک‌های لومی شنی با زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی نیز بستر مناسبی برای باردهی بالا فراهم می‌آورند.
از منظر زیست‌محیطی، توسعه باغات فندق نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ پوشش گیاهی و ارتقاء تنوع زیستی دارد؛ مزایایی که در کنار درآمدزایی، کشت فندق را به گزینه‌ای پایدار برای توسعه کشاورزی تبدیل کرده است.
با وجود ظرفیت‌های بالا، توسعه کشت فندق با چالش‌هایی نظیر کمبود نهاده‌ها، نوسانات بازار، نبود صنایع تبدیلی کافی و ضعف در زنجیره تأمین مواجه است. با این حال، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان نور برنامه‌هایی در زمینه آموزش تخصصی، تأمین نهاده‌ها و تسهیل دسترسی به بازارهای فروش در دستور کار دارد.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، آموزش بهره‌برداران، حمایت از صنایع فرآوری و ایجاد بازارهای باثبات، می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای فندق رقم بزند و این محصول را به جایگاهی شایسته در اقتصاد ملی برساند.
- نویسنده : سمانه اسلامی
