تعطیلی رسمی بازار پرندگان فریدونکنار
بازاری که در دل خود، آخرین حلقه از زنجیره شکار غیرقانونی مهمانان پاییزی و زمستانی تالاب‌های شمالی ایران را پنهان کرده بود. اما حالا، پس از سال‌ها اعتراض، پیگیری و مقاومت، این بازار برای سومین سال پیاپی تعطیل مانده است؛ تصمیمی که از نگاه فعالان محیط زیست، نقطه عطفی در مسیر حفاظت از پرندگان مهاجر به شمار می‌آید.
از اعتراض تا اقدام: مسیر پر پیچ و خم تعطیلی
تعطیلی بازار پرندگان فریدونکنار که در سال‌های اخیر به عنوان یکی از کانون‌های اصلی عرضه لاشه پرندگان مهاجر به شمار می‌آمد، هر سال به عنوان درخواستی جدی از سوی دوستداران محیط زیست و حیات وحش پیگیری می‌شود. بازاری که حلقه نهایی زنجیره کشتار مهمانان پاییزی و زمستانی تالاب فریدونکنار به شمار می‌آمد و با توجه به برخی فشارها در سال‌های گذشته به تعطیلی کشاندن آن کار چندان ساده‌ای نبود. اما در سه سال اخیر تلاش‌های دوستداران حیات وحش و پیگیری‌های اداره کل حفاظت محیط زیست بالاخره نتیجه داد و کرکره‌های این بازار به طور نسبی از سال ۱۴۰۱ و به صورت قطعی از سال ۱۴۰۲ پایین کشیده شد.
جدی شدن پیگیری‌ها برای تعطیلی دائمی بازار پرندگان فریدونکنار از اوایل دهه ۹۰ آغاز شده بود. حتی اواخر سال ۱۳۹۶ بساط پرنده‌فروشان این بازار توسط یگان حفاظت محیط زیست برچیده شد. اما برخی کارشکنی‌ها و فشارها سبب شد که چراغ این بازار باز هم روشن شود.
پس از بازگشایی بازار پرندگان فریدونکنار در دهه ۹۰، دوباره اعتراض‌های دوستداران محیط زیست شدت گرفت. کار به جایی کشیده شد که از دی تا اسفند ۱۴۰۰، کارزاری اینترنتی با عنوان درخواست تعطیلی بازار پرندگان فریدونکنار به راه افتاد وبیش از ۱۸ هزارنفر آن را امضا کردند. تا اینکه اردیبهشت ۱۴۰۱ و در فصلی که خبری از حضور پرندگان مهاجر در فریدونکنار نبود، «سمیه رفیعی» رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی اعلام کرد «این بازار با دستور رئیس قوه قضاییه برای همیشه تعطیل شده است.» با این حال در پاییز و زمستان آن سال هم رفت‌وآمدها به این بازار ادامه داشت.
ممنوعیت شکار و عرضه؛ گامی فراتر از تعطیلی بازار
فرماندار فریدونکنار در گفت‌وگویی رسمی تأکید بر اینکه ممنوعیت فعالیت بازار پرندگان این شهر پابرجاست، گفت: ممنوعیت اعلام شده درباره فعالیت بازار پرندگان مانند گذشته به قوت خود باقی است.
مهدی مرادی با بیان اینکه در مورد وضعیت بازار پرندگان فریدونکنار تصمیم جدیدی اتخاذ نمی‌شود، اظهار کرد: وقتی پیش‌تر در این مورد ممنوعیت اعلام شد، تغییری در تصمیم ایجاد نمی‌شود. با مسوولان مرتبط در این زمینه هماهنگی‌های لازم انجام شده و دادستان شهرستان هم روی این موضوع حساسیت زیادی دارد.
وی به برگزاری نشست‌های هماهنگی با مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در این زمینه نیز اشاره کرد و افزود: در جلسه‌ای که با مدیرکل حفاظت محیط زیست استان و رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان داشتیم نیز استمرار این ممنوعیت اعلام شد. بی‌تردید همه مسوولان مرتبط دست به دست هم می‌دهند که این ممنوعیت به قوت خود باقی بماند.
اظهارات فرماندار فریدونکنار نشان می‌دهد که قفل این بازار شوم و سیاه، قرار نیست امسال باز شود. این یعنی تحقق خواسته دوستداران محیط زیست مازندران که چندی پیش در فضای مجازی نیز آن را در قالب یک درخواست به طور گسترده‌ای مطرح کرده بودند.
دیرکل حفاظت محیط زیست مازندران هم از پافشاری این دستگاه برای تعطیل ماندن بازار پرندگان فریدونکنار خبر داد و حتی عنوان کرد که صید و شکار پرندگان با هر شیوه و روشی اعم از سنتی و غیرسنتی ممنوع است.
محمدرضا کنعانی با بیان اینکه عرضه پرندگان مهاجر خلاف قوانین و مقررات است، اظهار کرد: امسال هیچ پروانه شکاری در استان صادر نشده و هرگونه شکار و فروش پرندگان مهاجر ممنوع است و مطابق مقررات با متخلفان برخورد می‌شود.
وی درباره صید به روش بومی «دوما» نیز گفت: اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست روش (دوما) را به عنوان شیوه مجاز صد پرندگان قبول دارد ، اما برای صید با این روش هم فقط در یک سال مجوز صادر شده بود و آن مجوز برای سال‌های دیگر اعتباری ندارد. بنابراین حتی برای صید به روش «دوما» نیز امسال مجوزی صادر نشده است.
تعطیلی بازار پرندگان فریدونکنار، فرصتی است برای تغییر مسیر این منطقه از شکار تا حفاظت. توسعه پرنده‌نگری، آموزش جوامع محلی، و حمایت از گردشگری پایدار می‌تواند جایگزینی مناسب برای اقتصاد مبتنی بر شکار باشد.
ایستادگی در برابر بازاری با بیش از سه دهه قدمت، تصمیمی جسورانه و تاریخی است. استمرار این ممنوعیت در سه سال پیاپی، نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای تالاب‌های شمالی و پرندگان مهاجر است. حالا نوبت آن است که این پیروزی محیط زیستی، به بستری برای توسعه فرهنگ حفاظت و همزیستی با طبیعت تبدیل شود.
- نویسنده : سمانه اسلامی
