توافق تازه ایران و ازبکستان برای تسهیل صادرات آبزیان و بهویژه خاویار مازندران، نشانهای روشن از عزم دولت چهاردهم برای فعالسازی اقتصاد دریامحور و عبور از خامفروشی منابع طبیعی است.
اعلام خبر کاهش هزینههای رجیستری و تسهیل فرآیند صادرات خاویار به بازار ازبکستان، اگرچه در ظاهر یک تصمیم فنی دامپزشکی بهنظر میرسد، اما در لایههای پنهان خود حامل پیامهای مهمی درباره جهتگیری اقتصادی دولت، جایگاه مازندران در امنیت غذایی و صادرات غیرنفتی و آینده صنعت خاویار کشور است.
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، بیش از نیمی از خاویار تولیدی کشور در استان مازندران بهدست میآید؛ آماری که این استان را به قطب بلامنازع «مروارید سیاه» در ایران تبدیل کرده است. طی سالهای اخیر، سرمایهگذاری بخش خصوصی در پرورش ماهیان خاویاری، بهویژه در شهرهایی مانند بابلسر، جویبار و محمودآباد، شتاب گرفته و نتیجه آن، حضور خاویار مازندران در بازار ۳۲ کشور جهان از اروپا تا آمریکای شمالی بوده است.
اکنون اضافه شدن بازار ازبکستان، نهتنها بهمعنای گسترش جغرافیای صادرات است، بلکه ورود ایران به بازار هدف آسیای میانه را تثبیت میکند؛ بازاری که بهدلیل رشد طبقه متوسط، افزایش تقاضای کالاهای لوکس غذایی و پیوندهای فرهنگی، ظرفیت بالایی برای محصولات ایرانی دارد.
دامپزشکی؛ بازیگر پنهان دیپلماسی اقتصادی
نقش دامپزشکی در این مسیر، فراتر از یک نهاد نظارتی صرف است. آنچه در مذاکرات اخیر با طرف ازبکستانی رخ داده، نمونهای روشن از دیپلماسی فنی و بهداشتی است؛ جایی که استانداردهای سلامت، ابزار اعتمادسازی در بازارهای بینالمللی میشوند.
حمزه آقاپور کاظمی در نشست شورای اقتصادی مازندران در ساری با اشاره به رایزنی با کشور ازبکستان درباره صادرات، اظهار کرد: با پیگیریها و مذاکرات انجامشده در جریان سفر هیأت اقتصادی استان مازندران به ازبکستان، توافقاتی برای کاهش هزینه رجیستری و تسهیل فرآیند صادرات پایدار آبزیان و خاویار تولیدی استان، بهویژه برای شرکتهای آبزیپروری مازندران، حاصل شد.
وی با اشاره به دیدار با مقامات دامپزشکی ازبکستان اظهار کرد: این مذاکرات با حضور نمایندگان شرکتهای آبزیپروری استان برگزار شد و طرف ازبکستانی با صدور رجیستری با هزینه کمتر برای شرکتهای مازندرانی موافقت کرد؛ موضوعی که میتواند زمینه توسعه صادرات به بازارهای آسیای میانه را فراهم کند.
این مقام مسوول افزود: پس از تکمیل فرمهای درخواستی و ارائه مستندات مربوط به فرآیند تولید از سوی شرکتهای ایرانی، مراحل نهایی ثبتنام و اخذ مجوز صادرات انجام خواهد شد. تمامی محصولات صادراتی نیز تحت نظارت کامل دامپزشکی و با انجام نمونهبرداریهای ادواری از نظر باقیماندههای دارویی و شاخصهای میکروبی کنترل میشوند و گواهی سلامت از سوی سازمان دامپزشکی کشور صادر خواهد شد.
مدیرکل دامپزشکی مازندران با تأکید بر اهمیت ایجاد صادرات پایدار بین دو کشور گفت: توسعه همکاریهای بهداشتی و نظارتی میتواند اعتماد بازار هدف را افزایش داده و حضور مستمر تولیدکنندگان مازندرانی را در بازار ازبکستان تضمین کند.
انتخاب ازبکستان، انتخابی هوشمندانه است. این کشور نه ساحل دارد و نه دسترسی مستقیم به آبهای آزاد، اما بهدنبال تبدیل شدن به هاب توزیع منطقهای در آسیای میانه است. حضور خاویار ایران در این بازار، میتواند دروازه ورود به کشورهای پیرامونی باشد و نقش ایران را در زنجیره تأمین منطقهای تقویت کند.
خاویار مازندران امروز فقط یک محصول لوکس نیست؛ نماد پیوند محیطزیست، دانش فنی، سرمایهگذاری خصوصی و سیاستگذاری دولتی است. اگر دولت چهاردهم بتواند این مسیر را با ثبات، شفافیت و حمایت مستمر ادامه دهد، اقتصاد دریامحور میتواند از یک شعار زیبا، به ستون واقعی اقتصاد غیرنفتی کشور تبدیل شود.
- نویسنده : سمانه اسلامی
