به گزارش ملکان: سرویس آموزشی – سمانه اسلامی
در حالی که اخبار مسابقات ورزشی و حواشی سلبریتی‌ها صفحات نخست روزنامه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند، دستاوردهای درخشان دانشمندان و نخبگان ایرانی اغلب در سایه می‌ماند. موفقیت اخیر دانش‌آموزان ایرانی در المپیاد جهانی نجوم و کسب پنج مدال طلا، گواهی بر توانایی‌های علمی بالای جوانان کشورمان است. با این حال، این موفقیت بزرگ به اندازه کافی دیده نشده و مورد توجه قرار نگرفته است.
به اهتزاز در‌آمدن پرچم کشورمان در هر میدان رقابتی می‌تواند، افتخارآفرین باشد و حس غرور را در ما برانگیزد اما غرور اهتزاز پرچم ایران با پنج مدال طلا و ایستادن دانش‌آموزان کشورمان بر قله علم نجوم و اختر فیزیک دنیا انگار از جنس دیگری است
ایرانیانی که برجسته‌ترین دانشمندان را در تاریخ علم نجوم به جهان معرفی کرده‌اند و رصد‌خانه مراغه یکی از نخستین رصدخانه‌های دنیاست که حدود هفت قرن پیش توسط خواجه نصیر طوسی، منجم شهیر ایرانی ساخته شد. حالا نوادگان همین منجمان مشهور ایرانی همچون ابن‌هیثم، ابوریحان بیرونی، عمرخیام نیشابوری، خواجه‌نصیرالدین طوسی، غیاث‌الدین جمشید کاشانی و.. یک‌بار دیگر اقتدار ایران و ایرانی در صحنه‌های علم نجوم را با کسب پنج مدال طلا، پیش‌چشم جهانیان به تصویر کشیدند.
نوادگان منجمان مشهور ایرانی
«حنانه خرم‌دشتی»، «آروین رسول‌زاده»، «محمدمهدی کشاورزی»، «آریا فاتح‌کرداری» و «علی نادری‌لردجانی»، نمایندگان ایران در هفدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک بودند که هریک موفق به کسب مدال طلا شدند تا ایران با این نتیجه درخشان در جایگاه اول بایستد. این مسابقات به میزبانی سازمان IOAA از ۲۷ مرداد تا ۶ شهریور در برزیل برگزار شد و بیش از ۲۵۰ دانش‌آموز از ۵۷ کشور جهان در این مسابقات شرکت کردند. در وبسایت IOAA هدف اصلی این رویداد جهانی ترویج علاقه به نجوم و موضوعات مرتبط با STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) به‌ویژه از طریق آموزش عمومی جوانان و افزایش توسعه ارتباطات بین‌المللی بین کشورها در ترویج نجوم و اخترفیزیک در مدارس است.
نکته قابل‌توجه اینکه بچه‌های المپیاد نجوم نخستین‌بار نیست که در این حوزه افتخارآفرینی می‌کنند. به‌طور نمونه محمدمهدی کشاورزی، دانش‌آموز پایه یازدهم رشته ریاضی دبیرستان استعداد‌های درخشان شهید دستغیب یک ناحیه دو شیراز است. برای دومین سال پیاپی است که به عضویت تیم ملی المپیاد نجوم اخترفیزیک جمهوری اسلامی ایران درآمده است. این دانش‌آموز شیرازی پارسال نیز موفق شده بود به همراه تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک کشور با کسب شش نشان طلا در دومین المپیاد جهانی ستاره‌شناسی که از ۲۲ تا ۳۰ آبان به میزبانی شهر سوچی در کشور روسیه برگزار شد به رتبه دوم تیمی این مسابقات دست پیدا کند. این قهرمان المپیاد ستاره‌شناسی جهان می‌گوید: «علاقه من به نجوم از پنج سالگی‌ام شکل گرفت، جایی که فرهنگسرای نجوم میدان «معلم» شیراز من را جذب و به این رشته علاقه‌مند کرد. در این زمینه مطالعاتی داشتم تا اینکه پوستر المپیاد ستاره‌شناسی را در یکی از گروه‌های تحصیلی مدرسه دیدم و به این‌سو سوق پیدا کردم و با دو سال مطالعه موفق شدم پذیرفته و به تیم ملی راه یابم.»
چرا موفقیت‌های علمی ما نادیده گرفته می‌شود؟
دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد: جامعه ما به طور سنتی به رویدادهای سرگرم‌کننده مانند ورزش و هنر توجه بیشتری نشان می‌دهدو به اندازه کافی فرهنگ قدردانی از نخبگان علمی وجود ندارد.
رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر محتوای سرگرم‌کننده و سلبریتی‌ها، توجه عموم را به سمت خود جلب می‌کنند و کمتر به اخبار علمی و دانشگاهی می‌پردازند. و همچنین نخبگان علمی در ایران اغلب با مشکلات مالی و امکاناتی مواجه هستند و حمایت کافی از آنها صورت نمی‌گیرد.
متاسفانه در کشور ما، برنامه‌های منسجمی برای شناسایی و پرورش نخبگان علمی وجود ندارد.و عدم ارتباط موثر بین جامعه علمی و رسانه‌ها باعث می‌شود تا دستاوردهای علمی به خوبی به اطلاع عموم نرسد
مهم‌ترین حمایت از نخبگان
توجه به جوانان به‌خصوص جوانان نخبه یکی از تاکیدات همیشگی مقام معظم رهبری است. رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اخیرشان با مدال‌آوران و نخبگان، آن را دیداری بسیار شیرین خواندند و افزودند: «ما به افتخار کردن شما، افتخار می‌کنیم و به سرافرازی شما سرافراز می‌شویم و سربلندی شما، سربلندی ملت و همه علاقه‌مندان به نظام است.» همچنین طبق تاکید ایشان برای تکمیل مجاهدت علمی، توجه ویژه به دانشگاه‌ها و محیط پرورش استعدادها و نخبگان ضروری است.
رهبر انقلاب همواره بر حمایت از نخبگان تاکید داشته و می‌گویند: «باید امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای کار و تلاش نخبگان فراهم شود و مهم‌ترین حمایت از نخبگان ایجاد زمینه کار برای آنهاست.» در چنین شرایطی مسئولان باید توجه داشته باشند نیروی انسانی و به‌خصوص نیروی انسانی نخبه بزرگ‌ترین سرمایه‌های کشور هستند و ذهن خلاق آنها می‌تواند راهگشای بن‌بست‌ها و مشکلات جامعه باشد. اساسی‌ترین کار هم برای حمایت از نخبگان همان‌طور که رهبری تاکید کرده‌اند، فراهم کردن فضای مناسب برای ادامه کار و فعالیت‌های آنهاست
تزریق روح امید به جامعه
برجسته‌سازی نخبگان و جریان نخبگی در کشور می‌تواند روح امید را در رگ‌های تمام مردم ایران زنده کند و با ایجاد حس غرور آنها را برای مقابله با چالش‌ها و یافتن راه‌حل یاری دهد و این درست همان نکته‌ای است که موجب می‌شود برخی از جریان‌هایی که به‌دنبال تزریق دلسری و ناامیدی در کشور هستند مانع از دیده شدن و برجسته‌سازی نخبگانی شوند که از جنس همین مردم و الگوهایی قابل دسترسی برای جوانان و نوجوانان هستند و همراه با ما و در کنار ما و شاید در همسایگی‌مان زندگی می‌کنند. در مراسم تجلیل از این نخبگان نجوم کشورمان، دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ابراز امیدواری کرد، آب و خاک کشورمان برای این نخبگان از هر امتیازی که قرار است در جایی غیر از ایران به آنها داده شود برای‌شان مهم‌تر باشد اما این بچه‌های المپیادی هم خواسته‌هایی از مسئولان داشتند؛ اینکه آنها را ببینند و با هموار کردن مسیر علم‌آموزی، از آنها حمایت کنند.
