به گزارش ملکان،سرویس اجتماعی – سمانه اسلامی
مدیرعامل انجمن تغذیه بالینی کشور با اشاره به اینکه از ۱۵ سال گذشته تاکنون هرسال شاخص‌های سلامت و بهداشت ایران افزایش پیدا کرده است، عنوان می‌کند: براساس مقاله‌ای که از سوی محققان سازمان بهداشت جهانی به چاپ رسیده است، در رابطه با ایران عنوان شده که تا سال ۲۰۲۵ یعنی یک سال دیگر شاخص‌های بهداشتی ایران به واسطه افزایش چاقی که زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها همچون کبد چرب، دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و… است، متأسفانه متوقف خواهد شد و ممکن است بعد از چند سال سیر نزولی هم داشته باشد.
از نظرچاقی در رده ۴۲ قرار داریم
به گفته این متخصص تغذیه سازمان بهداشت جهانی برای بررسی وضعیت چاقی کشور‌ها فرمولی دارد که در حال حاضر ایران از نظر وضعیت چاقی و اضافه وزن با توجه به جمعیت کشور که در رده ۱۸ جمعیتی قرار داریم، در رده ۴۲ هستیم اما تا سال ۲۰۳۵ یعنی ۱۱ سال دیگر اگر این روند متوقف نشد، متأسفانه به رده نهم در بین کشورهای جهان در بحث چاقی نزول خواهیم کرد.
وی بیان می‌کند: هنوز هم جای امیدواری هست چرا که کشورهایی همچون انگلستان و امریکا کشورهایی بودند که در ۱۰ سال گذشته به عنوان مهد چاقی بویژه درکودکان شناخته می‌شدند اما اکنون با برنامه‌هایی که برای کنترل چاقی و اضافه وزن در میان خانواده‌ها پیاده‌سازی کردند روند افزایش چاقی را در کشورهایشان متوقف ساختند به طوری که انگلستان توانسته روند چاقی در کودکانش را کمی رو به کاهش برساند که نشان از برنامه‌ریزی درست برای جلوگیری از شیوع چاقی در آن مناطق است.
۹۴ عامل در چاقی دخیل است
دبیر علمی پنجمین همایش بین المللی تغذیه بالینی ایران با اشاره به عوامل چاقی در افراد می‌گوید: چاقی بیماری چندجنبه‌ای است و عوامل بسیاری از فعالیت بدنی گرفته تا مدرسه، وضعیت اقتصادی، سبک زندگی، ژن‌ها و… به عبارتی ۹۴ عامل در این امر دخیل و اثرگذار است که اکثر افراد حدود ۱۲ عامل را در خود دارند که آنها را مستعد چاقی می‌کند. افراد برای غلبه بر چاقی باید با خودشان مبارزه کنند و این امر نیازمند آگاهی‌سازی و برنامه‌ریزی ملی است. به عنوان مثال در دوران کرونا که مدارس تعطیل شد و دانش‌آموزان در منزل درس می‌خواندند از آن زمان تاکنون میزان چاقی کودکان ۵ درصد افزایش پیدا کرد. قبل از کرونا میزان چاقی و اضافه وزن بچه‌ها ۱۴ درصد بود و در حال حاضر به ۱۹.۵ درصد رسیده است. اکنون باید از همین فضای مدرسه برای کاهش وزن دانش‌آموزان بهره ببریم.
۷۲ درصد زنان ایرانی چاقی و اضافه وزن دارند
دکتر ملیحه کیانفر، رئیس اداره سلامت میانسالان و مادران وزارت بهداشت با تأکید بر اهمیت توجه به سلامت زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور از افزایش وزن زنان ایرانی خبر داد وگفت: طبق آخرین پیمایش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در سال ۱۴۰۰، حدود ۳۱ درصد زنان ایرانی چاق هستند و فقط ۲۸ درصد آنان، وزن متناسب و مابقی اضافه وزن نیز دارند. یعنی در مجموع ۷۲ درصد زنان ایرانی چاقی و اضافه وزن دارند. وی با تأکید بر لزوم آگاهی بخشی در زمینه ریسک فاکتورهای سلامتی، گفت: ۷/۵۷ درصد زنان ایرانی فعالیت فیزیکی کم دارند، یعنی فعالیت بدنی آنها به صورت هفتگی کمتر از ۱۵۰ دقیقه است؛ منظور از فعالیت بدنی، فعالیتی است که ضربان قلب تندتر شود مانند پیاده‌روی سریع یا دویدن متوسط
زنگ خطری كه به صدا در آمد
چاقی، دیابت، فشار خون، بیماری های غیر واگیری که بسیاری از بانوان استان مازندران به آن دچار هستند و در این میان دیگر سن و سال معنایی ندارد و از بانوی جوان گرفته تا میانسال و سالمند حداقل به یکی از این بیماری های پرخطر مبتلا هستند.
در تعریف علوم پزشکی، مرگ در سنین ۳۰ تا ۷۰ سال چه برای مردان و چه برای زبان به عنوان مرگ زودرس قلمداد می‌شود.
توجه به شاخص‌های مربوط به این تعریف زمانی اهمیت دوچندان می‌یابد که بدانیم سن امید به زندگی در کشور به بیشتر از ۷۵ سال رسیده و در این میان به طور سنتی سن امید به زندگی زنان در ایران همواره بیشتر از مردان بوده است.
افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر همچون دیابت و فشار خون را که عمدتا به بروز سکته‌های قلبی و مغزی و در نهایت مرگ و میر منجر می‌شود، مهم‌ترین دلیل افزایش آمار زودمرگی زنان در مازندران است.
به اعتقاد کارشناسان بهداشت، رعایت نکردن تغذیه مناسب در کنار تغییر سبک زندگی پرتحرک زنان مازندرانی به شیوه زندگی ماشینی و بی‌تحرک بویژه در سه دهه گذشته سبب شده است تا میزان ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر در میان آنان بویژه بروز سکته‌های قلبی و مغزی افزایش یابد.
با استناد آخرین کار تحقیقاتی وزارت بهداشت در خصوص بررسی وضعیت سلامت مردم که در سال ۱۳۹۵ انجام شد در این طرح تحقیقاتی که به صورت رندومی وضعیت جمعی از بانوان مازندران مورد ارزیابی قرار گرفت، نتایج به دست آمده نشان دهنده وضعیت ناخوشایند سلامت این قشر است.
بر اساس نتایج به دست آمده ۴۴ درصد از زنان مازندرانی دچار چاقی هستند، ۸۰ درصد آنها بیشتر از حد مجاز نمک مصرف می‌کنند، کلسترول خون ۳۲ درصد زنان ۲۵ سال به بالای استان از خط قرمز گذشته است، ۳۶ درصد زنان در این سن و سال به فشار خون و ۱۶ درصد هم به دیابت یا همان قند خون مبتلا هستند.
این آمار و ارقام در حالی است که هنوز بخش عمده ای از زنان مازندران از بیماری‌های غیر واگیری که به آن مبتلا هستند، آگاهی ندارند که خود یکی از مشکلات در مسیر کنترل و درمان این نوع بیماری‌ها به شمار می‌رود.
مثلا در حالی که ارزیابی وزارت بهداشت آمار زنان مبتلا به فشار خون را ۱۰۳ هزار و دیابت را ۷۶ هزار برآورد کرده، ولی پیش بینی ها روی این منوال قرار داشت که که دستکم ۲۸۰ هزار نفر به فشار خون بالا و ۱۸۰ هزار نفر هم به دیابت مبتلا باشند که بیش از ۲ برابر است.
۲ سوم مرگ و میر زنان مازندران ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است که چاقی، کم تحرکی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت از عوامل خطر بیمار ی‌های غیر واگیر به شمار می‌روند.
در این طرح تحقیقاتی مشخص شد که ۴۴ درصد زنان مازندران چاق هستند و ۸۰ درصد آنان بیشتر از حد معمول نمک می خورند و ۳۲ درصد زنان بالای ۲۵ سال کلسترول خون، ۳۶ درصد فشار خون و ۱۶ درصد مبتلا به دیابت هستند.
بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ استان مازندران حدود سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که نیمی از آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
همچنین در حالی که میانگین جمعیت روستائی کشور کمتر از ۳۰ درصد است، در استان مازندران همچنان بیش از ۴۲ درصد جمعیت در روستاها زندگی می‌کنند.
روستاییان که به دلیل انجام فعالیت و کار در مزرعه و کشاورزی در زمانی نه چندان دور از جمله افراد پرتحرک به شمار می‌رفتند و این مساله در بانوان این مناطق شدت بیشتری داشت اما گسترش مدل زندگی شهرنشینی به همراه تبعیت از تغذیه ساکنان شهرها در روستاها باعث شده تا عواقب ناشی از آن که همان ابتلا به بیماری‌های غیر واگیراست، گریبانگیر زنان این مناطق شود.
وضعیت نگران کننده سلامت مازندرانی‌ها باعث شده تا سالهای اخیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران برای افزایش شاخص سلامت و کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر تهیه سند کاهش عوامل خطر این دسته از بیماری‌ها در استان را تدوین بکند.
در این سند سعی شده تا با استفاده از ظرفیت تمام دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه سلامت، با عوامل اصلی خطرآفرین برای سلامت جمعیت استان مقابله شود تا وضعیت مناسب سلامتی را برای افراد استان مازندران ایجاد کرد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران افزود: در مطالعه کشوری سال ۱۳۹۵ وضعیت سلامت مردان و بخصوص زنان مازندران خوب نبود و این استان در برخی مسائل سلامت رتبه های برتر را داشت.
رضا صفری عربی افزود: به طوریکه در آن زمان بیشترین آمار چاقی بانوان در کشور را زنان مازندران داشتند.
وی با اشاره به اینکه طرح های تحقیقاتی وزارت بهداشت برای سلامت جامعه هر پنج و ۱۰ سال تدوین می شود و کار تحقیقاتی جدیدی انجام نشده است، اظهارداشت: اما براساس سامانه های الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران هنوز هم وضعیت سلامت زنان این استان خوب نیست.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران گفت: این سامانه های الکترونیک حدود ۹۵ درصد جامعه شهری و روستایی مازندران را زیرپوشش دارند نشان می دهد که ۴۱ درصد بانوان استان اضافه وزن دارند و ۳۲ درصد نیز چاق هستند.
وی ادامه داد: یعنی اینکه ۲ سوم زنان مازندران با فاکتور چاقی و اضافه وزن مواجه هستند.
به گفته صفری عربی چاقی و اضافه وزن سرمنشا اکثر بیماری های مزمن نظیر دیابت، پوکی استخوان و سرطان ها است.
وی گفت: ۲۶ درصد بانوان مازندران فشار خونشان بالاست و بیشتر از ۱۲ درصد آنها به دیابت مبتلا هستند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران خاطرنشان کرد: طی سالهای اخیر در خصوص بیماری های غیر واگیر ومزمن همچون دیابت و فشار خون اطلاع رسانی ها لازم در جامعه انجام شده است اما آنچه اکنون به آن نیاز داریم عزمی برای اجرایی کردن فاکتورهای لازم برای کنترل این بیماری ها است.
وی گفت: اجرای برنامه های ورزشی به منظور جبران کم تحرکی و پیاده کردن رژیم های غذایی کم کالری از جمله این موارد مورد تاکید برای ارتقای سلامت بانوان است.
