به گزارش خبرنگار ملکان – سمانه اسلامی
بازار غیرقانونی عرضه و فروش پرندگان در فریدونکنار که طی سال‌های اخیر فعالیت آن همواره با انتقادهای فراوان دوستداران محیط زیست و حیات وحش همراه بود و در چند نوبت نیز تعطیل شد، به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست فریدونکنار، امسال نیز با پیگیری اداره کل حفاظت محیط زیست و همراهی دستگاه‌های اجرایی و مسئولان حوزه قضایی و انتظامی تعطیل می‌ماند و قرار نیست فعالیت کند.
بازار پرندگان فریدونکنار از نگاه بسیاری از دوستداران حیات وحش و محیط زیست، عمیق‌ترین قسمت سیاه‌چاله‌ای است که پرندگان مهاجر مازندران را هر سال با سودجویی برخی افراد گرفتار می‌کند. بازاری که محلی برای عرضه و فروش لاشه‌های مهمانان روزهای سرد سال تالاب‌های مازندران است و توقف فعالیتش در سال‌های اخیر به یک مطالبه همگانی و گسترده تبدیل شده بود.
در سال‌های اخیر چند بار اقدام به تعطیلی و توقف فعالیت این بازار شده بود. اما فعالیت غرفه‌های این بازار به اشکال مختلف از سر گرفته می‌شد. جدیت در توقف کامل فعالیت این بازار، سال گذشته به نتیجه رسید و با پیگیری‌های کنش‌گران محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست، همراهی مسئولان دستگاه‌های اجرایی شهرستان، دستگاه قضایی و نیروی انتظامی کرکره‌های بازار پرنده‌فروشی فریدونکنار پایین کشیده شد.
این روند امسال هم قرار است ادامه پیدا کند. رئیس اداره حفاظت محیط زیست فریدونکنار اعلام کرده است که با پیگیری‌های مستمر اداره کل حفاظت محیط زیست استان و اداره شهرستان فریدونکنار، تعامل با مسئولان شهرستان فریدونکنار اعم از فرماندار، دادستان، بخشدار و دستگاه‌های امنیتی و انتظامی و همراهی اصحاب رسانه و علاقه‌مندان به محیط زیست بازار غیرقانونی عرضه و فروش پرندگان وحشی امسال هم تعطیل است.
به گفته صمد کیانی، ماموران یگان حفاظت محیط زیست این شهرستان به صورت مداوم و مستمر هر روز در حال رصد محل برپایی بازار غیرقانونی عرضه و فروش پرندگان مهاجر هستند که خوشبختانه تاکنون گزارشی مبنی بر خرید و فروش غیرمجاز پرندگان دریافت نکردند.
وی اظهار کرد: باتوجه به شروع مهاجرت پرندگان در نیمه دوم سال، جلسه‌ای با مدیران استانی و اعضای شورای تامین برگزار شد و در صورت مشاهده هرگونه خرید و فروش غیرقانونی پرندگان مهاجر مطابق با قانون، برخورد قضایی خواهد شد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست فریدونکنار گفت: با حضور بازاریان و دامگاه‌داران و اعضای شورای تامین در دفتر فرمانداری، بخشداری و امام جمعه این شهرستان نشست‌های متعددی برگزار و در تمام این نشست‌ها در خصوص ممنوعیت و برپا نشدن بازار پرندگان تاکید شد.
تعطیلی بازار فریدونکنار؛ اقدامی مثبت اما دیرهنگام
محمدعلی یکتانیک، فعال و کارشناس محیط زیست، می‌گوید: «سال گذشته بازار فریدونکنار، اواخر پاییز تعطیل شد اما امسال از ابتدای فصل فعالیت‌های مثبتی در این زمینه انجام شده؛ برای مثال نهادهای مسئول به سماکان یعنی کسانی که کار قیمت‌گذاری و فروش پرندگان را انجام می‌دادند هشدار داده‌اند که حق چنین اقداماتی را ندارند. در این بازار علاوه بر خود مازندران از استان‌های مجاور به‌ویژه گیلان نیز پرندگان صید شده عرضه می‌شدند اما حالا فعالیت آن متوقف شده است. او تاکید می‌کند: «تعطیلی بازار فریدونکنار اقدامی مثبت اما دیرهنگام است. توقف فعالیت این بازار، برای سال‌ها مطالبه فعالان محیط زیست بود اما حالا که تعداد پرندگان مهاجر بسیار کاهش یافته و تالاب چندانی نیز در استان مازندران باقی نمانده تعطیل شده است.»
تداوم صید و فروش پرندگان مهاجر با وجود تعطیلی بازار فریدونکنار
بازار فریدونکنار که به مدت حدود ۳۰ سال به کابوسی در زمینه فروش پرندگان مهاجر تبدیل شده بود، به گفته مسئولان مازندران در سال‌های اخیر تعطیل شده است. برخی از فعالان محیط زیست معتقدند تعطیلی این بازار اقدامی مثبت اما دیرهنگام بوده است؛ ضمن اینکه شکار و فروش پرندگان مهاجر نیز همچنان رواج دارد.
بازار فریدونکنار، در حدود سه دهه گذشته به محلی برای فروش لاشه بی‌جان یا نیمه‌جان گونه‌های ارزشمندی تبدیل شده بود که در مسیر مهاجرت خود یا برای زمستان‌گذرانی به تالاب‌های شمال ایران می‌آمدند. فعالان محیط زیست سال‌هاست در مورد صید بی‌رویه پرندگان مهاجر به‌ویژه در تالاب‌های فریدونکنار و سرخرود هشدار می‌دهند. برپایی این بازار، نیز به محلی برای کسب سودهای هنگفت از عرضه و تقاضای این بازار تبدیل شده بود.
چالش خشک شدن تالاب‌ها و کشت دوم برنج
یکتانیک توضیح می‌دهد: «تعداد پرندگان مهاجر به مازندران به دلیل صید بی‌رویه و خشک شدن تالاب‌ها بسیار کاهش یافته است.»
وی گفت:«رواج کشت دوم برنج و استفاده گسترده از سموم کشاورزی، در کنار حفر چاه‌های متعدد برای تامین آب مورد نیاز نیز، چالش دیگری است که هم زیستگاه پرندگان مهاجر را از میان برده و هم به طبیعت و آب‌های زیرزمینی از یک سو و کیفیت برنج تولیدی از سوی دیگر، آسیب رسانده است.»
این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: «اکنون پرندگان مهاجر به دلیل خشکی تالاب‌ها و کشت دوم برنج در شالیزارها، امکان چندانی برای حضور در استان ندارند و از تعداد آنها بسیار کاسته شده، اما ممکن است در آینده شرایط بهتر شود و باز هم تعداد پرندگان افزایش یابد؛ بنابراین تعطیلی بازار فریدونکنار اقدام مثبتی است.»
تداوم شکار پرندگان مهاجر
اما آیا تعطیلی بازار فریدونکنار، باعث توقف یا کاهش صید پرندگان مهاجر شده است؟
پاسخ برخی فعالان و کارشناسان محیط زیست به این پاسخ منفی است. یکتانیک می‌گوید: «صید پرندگان مهاجر به‌شدت ادامه دارد و در ساعت‌های مختلف، در هر جای مازندران که دشت، شالیزار و تالابی وجود داشته باشد، صدای شلیک تیر شنیده می‌شود. در دیگر استان‌های شمالی نیز شرایط کمابیش مشابه است.»
او اضافه می‌کند: «صیادان همچنان از دامگاه هوایی نیز استفاده می‌کنند اما افزایش قیمت محصولاتی مانند گندم و برنج و موضوع تعطیلی بازار فریدونکنار، انگیزه آنها را برای نصب دام، اندکی کاهش داده است.»
یکتانیک توضیح می‌دهد: «با وجود این، همچنان صید و فروش پرندگان مهاجر درآمد بالایی دارد. این موضوع، انگیزه لازم را برای بسیاری از افراد فراهم می‌کند که به فعالیت خود ادامه دهند. در ظاهر نیز موضوع به فقر و معیشت مرتبط است اما در واقعیت، سود هنگفتی در این میان جابه‌جا می‌شود.»
اجرا نشدن قانون و ضعف ارگان‌های نظارتی
این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: «شیوه مواجهه با بسیاری از مواردی که به طبیعت و محیط زیست شمال کشور مرتبط می‌شود، بر اساس انگیزه مالی و اقتصادی شکل گرفته است و به مسائل دیگر کمتر توجه می‌شود؛ فرقی نمی‌کند صید پرندگان و خاویار باشد یا قاچاق چوب.»
او مطرح کردن مسائلی چون ضرورت آموزش و افزایش آگاهی درباره صید بی‌رویه پرندگان مهاجر را رویکردی کلیشه‌ای و نخ‌نما می‌داند و می‌افزاید: «مساله اصلی در این زمینه، اجرا نشدن قوانین و ضعف ارگان‌های حفاظتی و نظارتی است.»
یکتانیک تاکید می‌کند: «ناهماهنگی بین سازمان‌های مختلف نیز در این زمینه اهمیت زیادی دارد. سازمان محیط زیست نمی‌تواند بگوید فقط از پرندگان محافظت می‌کند و مساله آسیب به عرصه و زیستگاه آنها، کشاورزی غیراصولی و بهره‌گیری نامناسب از منابع آبی به این سازمان ارتباطی ندارد. باید نوعی هماهنگی بین ارگان‌ها برای مقابله با این مسائل برقرار باشد.»
فعالیت مافیای فروش پرندگان مهاجر ادامه دارد
در این پیوند رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه شکار هرگونه پرنده مهاجر در استان جرم محسوب می شود، گفت: طی ۲۴ ساعت گذشته نیروهای یگان حفاظت محیط زیست ۳۸ رشته دام هوایی شکارچیان را در آب بندان نور و زمین های کشاورزی کمربندی نور به رویان جمع آوری کردند.
کوروس ربیعی افزود: با آغاز مهاجرت پرندگان، شکارچیان منطقه با برافراشتن دام هوایی پرندگان مهاجر را شکار می کنند.
وی گفت: در زمان حاضر چندین گروه چهار نفره و با دستور قضایی و همکاری نیروی انتظامی شهرستان نور دام های هوایی منطقه را جمع آوری می کنند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با اشاره به وجود بیش از ۸۰ قطعه آب بندان شهرستان نور و مجاورت با تالاب سرخ رود، افزود: آب بندان های نور بیش از ۱۰۰ گونه مختلف پرندگان همچون مرغابی، غاز، قو، پلیکان، باکلان، پرستوی دریایی، سلیم، کاکایی، چنگر، اگرت، خوتکا، گیلان شاه و تلیله را در خود جای داده اند.
جمع‌آوری ۳۰۰ رشته دام هوایی در پنج شهر مازندران
همچنین مدیرکل محیط زیست مازندران گفت: ماموران یگان حفاظت محیط زیست در پنج شهرستان بیش از ۳۰۰ رشته دام هوایی را جمع آوری کردند.
عطاالله کاویان اظهار کرد: ماموران یگان حفاظت در شهرستان فریدونکنار، نور، بابلسر، محمودآباد و جویبار بیش از ۳۰۰ رشته دام هوایی و ۲۰۰ پایه دام صید پرندگان را که به منظور شکار پرندگان گذاشته شده بود جمع‌آوری کردند.
وی افزود: با شروع فصل سرما، پرندگان مهاجر با هدف زمستان‌گذرانی به استان مازندران آمده‌اند و رفته رفته تا اواخر آذر زمستان‌گذرانی پرندگان بیشتر و تالاب‌ها نیز مملو از جمعیت پرندگان می‌شود.
مدیرکل محیط زیست مازندران ادامه داد: با استفاده از این فرصت شکارچیان با استفاده از دام هوایی در حاشیه تالاب محمود آباد، بابلسر، نور، فریدونکنار و جویبار اقدام به شکار می‌کنند.
کاویان با تاکید بر لزوم استفاده از فرصت گردشگری پرنده نگری خاطرنشان ساخت: ماموران یگان حفاظت محیط زیست در این مناطق رشته دام هوایی و ۲۳۴ پایه دام را کشف و ضبط کردند و پایش‌ها در این مناطق با جدیت دنبال می شود.
