به گزارش خبرنگار ملکان از ساری: بسیاری از کشاورزان پس از آنکه محصول گندم، برنج و جو خود را برداشت می‌کنند، ساقه‌های باقیمانده گیاهان را آتش می‌زنند و به اندیشه خود زمین را با هزینه‌ای ناچیز و زمانی کوتاه برای کشت بعدی آماده می‌کنند. اگرچه سوزاندن کاه و کلش در مزارع از قدیم مرسوم بوده […]
به گزارش خبرنگار ملکان از ساری: بسیاری از کشاورزان پس از آنکه محصول گندم، برنج و جو خود را برداشت می‌کنند، ساقه‌های باقیمانده گیاهان را آتش می‌زنند و به اندیشه خود زمین را با هزینه‌ای ناچیز و زمانی کوتاه برای کشت بعدی آماده می‌کنند. اگرچه سوزاندن کاه و کلش در مزارع از قدیم مرسوم بوده و سالهاست که کاه و کلش را می‌سوزاند برخی به غلط تصور می کنند که این اقدام نیاز کمتری به استفاده از سموم در کشت دوم را فراهم می کند اما آنچه که امروز بصورت علمی اثبات شده است نابودی اکوسیستم و ویرانی ساختمان خاک است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان این که خاک های ما به اندازه کافی فقیر هستند، آتش زدن کاه و کلش را سبب تخریب خاک و از بین رفتن مواد عالی دانست.
عطاالله کاویان خصوص آتش زدن کاه و کلش در مزارع کشاورزی، اظهار داشت: بخش اجرایی قانون حفاظت خاک با مجموعه جهاد کشاورزی استان است، سه هفته از آخرین جلسه کارگروه پسماند در حوزه پسماند کشاورزی گذشت و الزامات زیست محیطی اعلام شد.
وی تصریح کرد: جهاد کشاورزی مکلف است در حوزه اراضی کشاورزی نسبت به آتش‌زدن کاه و کلش که یک پسماند و ماده عالی با ارزش محسوب می‌شود، تمهیدات لازم را ببیند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران افزود: در سال‌های گذشته تلاش‌هایی با وجود شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای اینکه بتواند به‌صورت کاه خوردکن‌هایی که در پشت کمباین‌های نصب می‌شود، انجام شد تا کاه به اندازه حداقل ۵ سانتی‌متر خورد و قطعات به سطح اراضی برگردد.
کاویان خاطرنشان کرد: در حوزه محیط زیست آتش زدن کاه و کلش منتج به تخریب خاک و از بین رفتن مواد عالی خاک می‌شود، میکرواورگانیسم‌های خاک درجه حرارت بالا تحت تأثیر قرار داده و به لحاظ زیست محیطی آسیب جدی خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه خاک‌های ما به اندازه کافی فقیر هستند، گفت: بالا رفتن حرارت زمین، خاک را فقیر می‌کند و همچنین آتش باعث ایجاد آلودگی هوا در مسیر و جاده می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در پایان یادآور شد: چندین کارگاه آموزشی در تمامی شهرها از جمله شهرستان محمودآباد، آمل، نور و فریدونکنار که شهرهای هدف هستند، برگزار شد تا در این راستا به جمع‌بندی برسیم.
عوارض جبران ناپذیر آتش زدن کاه و کلش
عوارض جبران ناپذیر آتش زدن کاه و کلش برای کشاورزان به دلیل آسیب زدن به ساختار خاک و نامرغوبی محصولات بعدی و از طرفی آلودگی و اسیب به محیط زیست باعث شده تا در سال های گذشته کارشناسان و مسولان امر تلاشی مضاعف درراستای آگاه سازی کشاورزان و ممانعت از این اقدام داشته باشند اما متاسفانه تاکنون نتیجه محسوسی حاصل نشده و همچنان برخی اصرار بر روش های سنتی کشاورزی و از این دست اقدامات دارند.
نابودی موجودات مفید خاک، افزایش مصرف کودهای شیمیایی و کاهش بازدهی زمین، فرسایش خاک در بلند مدت، کاهش رطوبت خاک و افزایش مصرف آب در طول دوره رشد، آلودگی محیط زیست و بروز بیماری‌های تنفسی بخصوص برای کودکان و سالمندان و سفت شدن لایه‌های خاک و کاهش نفوذ پذیری آن از مهمترین عوارض جبران ناپذیر سوزاندن کاه و کلش در مزارع است.
به گفته کارشناسان در شرایط بهینه، خاک از ۴۵ تا۵۰ درصد ماده معدنی، ۲۵درصد هوا، ۲۵درصد آب و تا ۳درصد ماده آلی تشکیل می‌شود و همین مقدار ماده آلی نقش بسیار مهمی در روابط آب، خاک و گیاه دارد و وجود کاه و کلش در خاک به مرور زمان سبب می‌شود که ماده آلی به خاک کامل تبدیل و سپس تحویل گیاه داده شود.
نبود این موجودات، خاک را تبدیل به بستری ضعیف و غیرفعال می‌کند در نتیجه به آتش کشیدن مزارع سبب سوختن مواد آلی و از بین رفتن خاک می‌شود، همچنین با نابودی میلیون‌ها حشره از گونه‌های مختلف که غذای بسیاری از موجودات زنده دیگر از جمله پرندگان هستند، چرخه حیات منطقه نیز تخریب می‌شود.
گفته می شود ۶۰درصد خاک قابل کشت کشور با کمبود مواد آلی مواجه هستندو بر اساس برنامه چهارم و پنجم توسعه، یکی از وظایف مجموعه جهاد کشاورزی، رساندن مقدار مواد آلی خاک به سه درصد است که با گذشت بیش از یک دهه، به فقط یک درصد رسید.
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد سوزاندن کاه وکلش باعث افزایش دی اکسیدکربن و افزایش اثرات گلخانه‌ای در جو می‌شود و پراکندگی ذرات معلق و سموم شیمیایی در هوا، آسیب به لایه ازن، به وجود آمدن باران‌های اسیدی، افزایش انتقال و انتشار بیماری‌های واگیردار و بروز تنگی نفس(آسم) و برونشیت و سایر بیماری‌های تنفسی، سرطان ریه، به هم خوردن تنظیم ضربان قلب، اختلال در فشار خون، آسیب رسانی به سلول‌های استخوان، تخریب گلبول‌های قرمز و سوزش چشم در کودکان مناطق نزدیک کانون آتش از آلودگی‌های زیست محیطی و انسانی ناشی سوزاندن کاه و کلش است.
آتش زدن کاه و کلش پیگرد قانونی دارد
برابر ماده ۳۰ آیین نامه اجرایی قانون پسماند و ماده ۲۰ قانون هوای پاک مصوب سال ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی، آتش زدن کاه و کلش بعد از برداشت اکیدا ممنوع بوده و جرم تلقی می‌شود و برابر ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، متخلفین تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و به حبس (۶ ماه تا دو سال) یا جزای نقدی (۲۰ الی ۸۰ میلیون ریال) محکوم خواهند شد.
پرونده دار نشوید
معاون محیط زیست مازندران اظهار کرد: ۲ جوان مازندرانی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد که در آزمون استخدامی قبول شده بودند به خاطر محکومیت آتش زدن کاه و کلش در زمین شالیزاری دارای پرونده شدند و موفق به استخدام نشدند.
علی اکبر یداللهی بیان داشت: این ۲ جوان مازندران به محیط زیست مراجعه کردند اما چون حکم دادگاه صادر شده بود دیگر نمی شد کاری انجام داد پس ضرورت دارد شهروندان هشدارها را جدی بگیرند.
معاون محیط زیست مازندران ادامه داد: در ۲ هفته اخیر برای ۴۳ کشاورزی که دست به چنین اقدامی زده بودند پرونده تشکیل و به مراجع قضایی معرفی شدند.
طرح های تشویقی
در این پیوند معاون اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اظهار کرد: ارائه طرح های تشویقی برای کشاورزان در صورت آتش نزدن کاه کلش اراضی خود بسیار کار گشا خواهد بود.
علی اکبر یداللهی بیان داشت: محیط زیست بر اساس قانون متخلفین را به مراجع قضایی معرفی خواهد کرد اما طرح های تشویقی هم گره گشا خواهد بود.
وی با بیان این که کشاورزان با آتش افروزی در اراضی شالیزاری دچار خسارت های زیادی خواهند شد، اظهار کرد: آتش زدن کاه و کلش ۲ سانتی متر از مواد عالی و مفید خاک را از بین می برد که این امر در کاهش تولید سال زراعی آینده اثر گذار است.
یداللهی افزود: شالیکار مازندرانی در سال زارعی آینده باید هزینه بیشتری را برای تهیه کود پرداخت کند تا جبران سهل انگاری آتش بازی در اراضی شالیزاری را پرداخت کنند.
معاون محیط زیست مازندران با اشاره به این که خود کاه در داخل زمین شالیزاری به کود مقوی تبدیل خواهد شد، ادامه داد: باید این اهمیت و اقدام مهم برای کشاورز مورد تاکید قرار گیرد و فرهنگ سازی شود.
وی ادامه داد: در سال های اخیر کمباین های مکانیزه جدید وارد بازار شد که کاه ها را خرد و در زمین پخش می کند و استفاده کشاورز از این دستگاه ها باید در دستور کار قرار گیرد.
- نویسنده : سمانه اسلامی
